En sevilen Osmanlı padişahı
kimdir diye sorulursa günümüzde pek çok kişi 1. Sıraya çoğunlukla Fatih Sultan Mehmet, daha sonra Kanuni Sultan Süleyman yada Yavuz Sultan Selim hatta 2. Mahmut bile diyebilir.
Peki, ama yaşadıkları dönemde de
en sevilen padişahlar onlar mıydı? Mesela halkı seferden sefere koşan, çağ açıp
çağ kapatan Osmanlı’nın en büyük hükümdarlarından İstanbul fatihi Sultan
Mehmet’i çok mu seviyordu?
Yada Osmanlı İmparatorluğunun en
ferah dönemlerinden ve zenginliğinin zirve noktası denilebilecek Kanuni
döneminde halkı Sultanlarını çok bu başarılı buluyordu?
Gelin farklı bir açıdan bakalım
ve halk tarafından en sevilen Osmanlı padişahları sıralaması yapılsa belki de
zirvede sandığımız sultanlar ilk 5 e dahi giremez niye mi çünkü Fatih Sultan
Mehmet hep ordusu ile sefer ve savaşa çıkmıştır. Her savaş halka vergi gibi
ağır külfetler ile dönmüştür. Bu durum Yeniçeri gibi ahaliyi de bezdirmiştir.
Nitekim sonucunda Fatih’in ölümü ile Yeniçeri Cem sultan yerine daha sakin 2.
Bayezid’i tahta çıkarmıştır. (Detaylı Bilgi için Bknz. Cem Sultan’ın hakkı mı yendi)
İşte tüm bu vergi ve savaş
durumları göz önüne alındığında halkı tarafından en çok sevilen Padişah 3.
Mustafa olma durumu yüksektir.
Sultan III. Mustafa (1717-1774),
26. Osmanlı Padişahı olup Sultan 3. Ahmed’in oğludur. Amcası 3. Osman’ın ölümü
üzerine 40 yaşında tahta çıkmıştır. Sultan Mustafa tam 27 yıl kafes sisteminde
sarayda yaşamıştır. Sarayda yaşadığı dönem ise müneccimler ve yıldızlarla
ilgili olmuştur. Sarayda Haremde geçirdiği sürede bu alışkanlığı kazanmış
olacak ki Kösem Sultan gibi pek çok cariye ve Valide müneccimler ve fallar ile
ilgili olmuştur.
Sultan 3. Mustafa çok iyi hitap
eden ve halka karşı son derece iyi davranışlar içerisinde olan bir padişahtı.
Saltanatının ilk 10 yılında Sadrazamı Koca Ragıp Paşa’nın barışçıl dış politika
tutumuna sadık kalması ile sıkıntısız bir dönem geçirmiştir. Sultan Mustafa,
amcası Osman gibi pazarlarda oldukça fazla dolaşan ve halk ile iç içe olmayı
tercih ederdi. Çok güzel konuşur ve iyi davranırdı.
Ayrıca halkan alınan vergiyi
azalttığından ve saltanatının ilk döneminde savaş politikası dışında
durduğundan büyük ihtimalle halkı tarafından en sevilen padişahların başında
geliyordu. Ayrıca ekonomiyi oldukça iyi bir seviyeye getirmiş enflasyonu
sıfırlamış ayrıca Avrupa’dan mal girişini de yasaklamıştır.
Ancak Sultan 3. Mustafa’nın
fallar ve müneccimlere zaafı bulunmaktaydı. Sarayda bulunan müneccim ve gökyüzü
yıldız hareketlerini takip eden görevlileri ile her alınacak kararı fallara ve
yıldızlara danışarak yapmayı seviyordu. Kafes hayatı boyunca bu alışkanlığı
edindiği ve yıldızların hareketlerinin kendi kararlarını almasında takıntı
haline geldiği söylenebilir.
Saltanatının ilk yıllarında yetenekli
ve bilgili sadrazamı Koca Ragıp Paşa’nın telkinleri ile dış politikada her ne
kadar istese de savaştan uzak durmuştur. Ragıp Paşa vefat edince çevresindeki
yöneticilerin basiretsiz oluşu ki kendi bu durumdan sıklıkla yakınmıştır, Rusya
üzerine sefer düzenleme hevesine kapılmıştır.
Rusya üzerine yapılan seferde ilk
etapta başarılı olunsa da arazi ve kış şartları, Yeniçerinin disiplinsiz
tavırları gibi faktörlerle Rusya seferi yenilgi ve geri çekilme başlamış, Kırım
kaybedilmiştir. Ayrıca Çariçe Katerina’nın Çeşme limanında Osmanlı donanmasını
yaktırması hadisesi yaşanmıştır. Tüm bu başarısızlıklar sonucu Koca Ragıp
Paşanın haklılığı ortaya çıksa da Osmanlı İmparatorluğu önemli yenilgiler
almıştır. Tabi bu seferler öncesinde karar alınırken yıldızlar ve müneccimlerde
fikir alındığı tahmin edilecektir.
Başarısız sefer ve yıldızların
ters gelmesi mi artık bilinmez ancak Rusya üzerine açılan savaş tersine dönmüş
ve Ruslar atağa geçmiştir.
Sultan III. Mustafa 21 Ocak 1774
günü Rusların Doburca üzerinden Bulgaristan’a girişi haberinin üzerine
üzüntüden inme inmesi sonucu hayata gözlerini yummuştur.
Her ne kadar dış politikada
tamiri ağır vakalara imza atsa da ülke içinde önemli yenilikler yapmış, fayda
sağlamıştır. 1766 yılında yaşanan Büyük İstanbul depremi sonrası artık tamir
olmaz denen Fatih camiini kendi hazinesinden altın vererek onarılmasını
sağlamıştır. Ayrıca yenilikçi bir padişah olmuştur. Halkı tarafından sevilirdi.
Dahası Sultan 3. Mustafa’nın çılgın projeleri de vardır. Buna göre Süveyş
kanalını Mısır’a açmak ayrıca Sapanca gölünü İzmit körfezine bağlamak
istiyordu.
Yorum Gönder