Sultan Mehmed Vahdettin, Sultan Abdülmecid’in 8. oğlu olup kendisinden önce 3 kardeşi V. Murad, Sultan II. Abdülhamid ve Sultan Mehmed Reşad tahta geçmiştir.
Sultan Vahdettin'in küçük yaşta olması ve sıranın kendisinde olmayacağı düşünülerek gözden uzak bir yaşam sürmüştür. Çengelköy’de bugün Sultan Vahdettin köşkü adıyla bilinen yapıda sakin bir hayat yaşamıştır. Osmanlı İmparatorluğu I. Dünya Savaşına 1914 yılında girdiğinde tahta Sultan V. Mehmed Reşad bulunmaktaydı ve taht varisi ise Sultan Abdülaziz’in oğlu Yusuf İzzeddin seçilmişti. Yani V. Mehmed’den sonra tahta Yusuf Efendi çıkacaktı. Ancak 1916 yılında Yusuf İzzeddin’in yurt dışı seyahatine çıkacağı 1 Şubat 1916'da şüpheli bir şekilde intihar etmesinin ardından, Sultan Vahdettin veliaht seçilmiş ve abisinin ölümünün ardından 3 Temmuz 1918'de tahta çıkmıştır.
Tahta çıktıktan kısa bir süre sonra vücut olarak hasta olduğu sebebiyle padişahlığı layıkıyla yapamadığını, yaşının geçtiğini ve dünyada bir emelinin kalmadığını, bu makam için beklentide olmayıp hazır olmadığını, şaşırdığını ve kendisine bu görevi hakkıyla yapabilmesi için dua istediğini söylediği rivayet edilmektedir.
Padişah Vahdettin, 58 yaşında padişah olmuş, ateşten gömleği sırtına geçirmiştir. Padişah olduğunda Osmanlı, Dünya Savaşının içinde olup yenilmektedir. Sultan Vahdettin, ülkeye büyük yıkım getiren Cihan Harbini en az yıkıcı etki ile sonlandırmak ile birlikte, İttihat ve Terakki cuntasının etkilerini de kırmak istiyordu. Bunun için İttihat ve Terakki’ye karşı muhalefeti ile bilinen Mustafa Kemal Paşa’yı Suriye cephesine göndermiştir.
Filistin ve Suriye cephesinde çöküş başlamış, Halep'ten Adana'ya kadar çöküş devam ediyordu. Komutanlar bir an önce ateşkes yapılması için İstanbul'u sıkıştırıyor, hiç olmazsa Anadolu'nun kurtarılmasını talep ediyorlardı. Müttefiklerin teslim olmasının ardından Osmanlı devletinin de başka çaresi kalmamış, ateşkes istemiştir. 30 Ekim 1918'de Mondros Mütarekesi imzalandı. İtilaf donanması bunun ardından 3 Kasım'da İstanbul'a girmiştir. Yani Vahdettin tahta çıktıktan 3 ay sonra.
Ateşkes şartları 7. maddeye göre Anadolu'da İtilaf Devletleri gerekli gördükleri yerleri işgal edebileceklerdi. Yani bu durumda Osmanlı Devleti'nin bağımsızlığı fiilen sona ermiş oluyordu.
İşte böyle bir durumda Kazım Karabekir Paşa İstanbul'a dönünce bir an önce Anadolu'ya giderek milli mücadelenin başlatılması fikrindeydi. Bunun için eski Kafkas ordusunun dağıtılmaması ve silahların teslim edilmemesi gerekiyordu. Vahdettin'in 9. Ordu kıtaları müfettişi olarak Mustafa Kemal Paşa'yı seçip ataması, Anadolu'ya gönderilmesini onaylaması, Sevr dayatılmasına ve bütün baskılara rağmen imzalamayı reddetmesi ve Anadolu hareketini el altından destekleyip zaman kazanma çalışması, onun değerli yönleri olarak zikredilmelidir.
Ancak resmi tarihte hain olarak nitelendirilse de bunun böyle olmadığı zamanla ortaya çıkmıştır diyebiliriz. Nitekim, Mustafa Kemal Paşa da Nisan 1920'de Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde ki konuşmasında, milli mücadele dönemi sırasında aleyhinde yayınlanan fetvanın, padişaha zorla imzalatıldığını, bundan kuşkusu olmadığını söyler ve "Biz olsak farklı olarak ne yapabilirdik" diyerek onu haklı çıkartır.
 |
| Sultan Vahdettin 17 Kasım 1922'de ayrılacağı Gün Dua Ederken |
Sultan Vahdettin'in vapura binmeden önce üstünde hiçbir şey bırakmadığı ve son kalan küllüğünü de devletin hazinesidir diyerek görevlilere teslim ettiği bilinmektedir.
Sultan Vahdettin’in padişahlık süresi fiilen 4 yıldır. İlk evliliğini ablası Cemile Sultan'ın çok beğendiği ve ondan başkası ile evlenmemeyi şart koştuğu Nazikeda Hanım ile yapmış, iki kızı (Sabiha Sultan ve Fatma Ulviye Sultan) olmuştur. Ancak daha sonra doktorların Emine Nazikeda Hanım’ın tıbbi olarak tekrar çocuk doğuramayacağını söylemesi üzerine Sultan Vahdettin, eşinin onayını alarak başka evlilikler yapmış ve tek erkek çocuğu olan Mehmet Ertuğrul 1912 yılında dünyaya gelmiştir.
Sultan Vahdettin, gençliğinde gizlice medrese derslerini takip etmiş ve şer'i konularda padişahlığı sırasında kendisine arz edilen konulara müdahale edebilecek ve karar verebilecek kadar bilgili olmuştur.
Yorum Gönder