Sultan Abdülaziz (1830-1876), babası II. Mahmut, annesi Pertevniyal Valide Sultan’dır. 25 Haziran 1861’de 31 yaşında tahta çıkan Abdülaziz, 32. Osmanlı padişahı olup 111. İslam Halifesidir.
Sultan Abdülaziz, tahta çıktığı vakit Balkan sorunlarıyla uğraşmak zorunda kalmıştır. Ardından Yunanlılarla Girit anlaşmazlığı başlamış, Ali Paşa’nın gayretiyle Girit Osmanlı Devleti’nde kalmıştır. Mısır valisi İsmail Paşa'nın yetkilerini aşmaya başlaması üzerine, baskı yapılarak yetkileri geri alınmıştır. Ardından Bulgarlar, Fener Patrikhanesi'nde bağımsız bir kiliseye sahip olmak istemişler, 1870’de bu istekleri kabul edilmiştir.
Onun devrinde Avrupa'da güç dengeleri değişmiş, Prusya yani Almanya, Fransa’yı yenince Avrupa tam anlamıyla satranç tahtasına dönmüştür. Osmanlı Devleti’nde dışarıdan alınan borçlar ödenemez hale gelmiş, halkta hoşnutsuzluklar belirmiştir. Ardından Bosna-Hersek’te ayaklanmaların başlamasıyla Bulgaristan karışmıştır. Tam bu sırada Selanik’te bir halk hareketi sonucu iki konsolos öldürülünce, Genç Osmanlılar denilen Namık Kemal ve arkadaşlarının etkisi ile Mithat Paşa ve sadrazam Mütercim harekete geçmiş ve Sultan Abdülaziz tahttan indirilmiştir.
Ailesiyle önce Topkapı Sarayı’na, ardından Feriye Sarayı’na götürülen Abdülaziz, 4 Haziran 1876 günü bilekleri kesik vaziyette bulunmuş, kısa bir süre sonra da ölmüştür. Resmi raporda intihar ettiği geçse de, olayların seyri dikkate alındığında darbeciler tarafından tekrar tahta geçme ihtimalini bertaraf etmek için öldürüldüğü anlaşılır. Bu sebepten Sultan Abdülaziz, tahtan indirilerek öldürülen son Osmanlı padişahıdır. Kızının daha sonra verdiği röportajda, Sultan Abdülaziz’in uzun boylu ve yapılı olmasından dolayı, sekiz kişi tarafından zorla zapt edilebildiğini ve öldürüldüğünü söylemiştir.
Sultan Abdülaziz, Mısır’a ve Avrupa’ya seyahat etmiş, bilgili ve görgülü padişahtır. Mısır’ı fetheden Yavuz Sultan Selim’den sonra Mısır’a ilk giden Osmanlı padişahıdır. Kendisi güreş meraklısı olup marşlar bestelemiş, hatta Londra ziyaretinde Kraliyet Orkestrası tarafından kendi marşı çalınarak karşılanmıştır. Sultan Abdülaziz döneminde Batı ile ilişkiler iyi olmuştur.
Dindarlığı ile tanınan Sultan Abdülaziz, denizcilikte güçlü olmaya çalışmış ve büyük bir donanma yaptırmıştır. Osmanlı donanmasının modernize edilmesi en çok üzerinde uğraştığı konu olmuş, ilk zırhlı savaş gemisi onun tarafından donanmaya alınmıştır. Bu sebepten kaynakları boşa harcamakla suçlanmıştır. Kendi heykelini yaptıran ilk Osmanlı padişahı olup Sultan Abdülaziz heykeli bugün Beylerbeyi Sarayı’nda sergilenmektedir.
Yorum Gönder