Padişah II. Mustafa (1660-1704), IV. Mehmet'in Emetullah Gülnüş Hatun'dan olan oğludur. 22. Osmanlı padişahı ve 101. İslam Halifesidir.
Şehzadelik döneminde ilim konusunda müthiş bir tahsil yapmıştır. Amcası II. Süleyman'ın ölümü üzerine 31 yaşında tahta geçmiştir. Tahta geçtiğinde Osmanlı Devleti'ni yeniden diriltmek ve askeri başarılara devam etme sözü vermiştir. Gerçekten de ilk iki yıl çok iyi geçmiştir. Osmanlı ordusu başında sefere çıkmış, denizlerde Venediklilere karşı başarılı seferler düzenlemiştir. Sakız Adası geri alınmıştır.
Deli Petro, Azak Kalesi'ne hücum etmiş, ancak kuşatma sırasında kale teslim olmak zorunda kalmıştır. Ardından, ordusunun başında çıktığı üçüncü seferde, Tisa Nehri'nin doğu yakasında Avusturyalıların baskınına uğramış (11 Eylül 1697) ve Osmanlı ordusu Zenta muharebesi isimli savaşta feci bir yenilgi almıştır. Rusya, Polonya, Venedik ve Avusturya ittifakı karşısında fazla dayanamayan Osmanlı İmparatorluğu, Karlofça Barış Anlaşması ile Macaristan'ı Avusturya'ya, Mora'yı Venedik'e, Podolya'yı Polonya'ya bırakmıştır. Ertesi yıl Azak Kalesi Ruslara bırakılmıştır.
Bu durumla birlikte Karadeniz, Osmanlı gölü olmaktan çıkmış ve Osmanlı Devleti, son anlarına kadar uğraşacağı yeni bir rakip olan Rusya ile karşı karşıya kalmıştır. Tahta çıktığında zevk ve sefayı kendisine haram ettiğini ilan eden II. Mustafa, yenilgilerin ve uzun süren savaşların ardından Feyzullah Efendi'nin etkisinde kalarak Edirne Sarayı'na kapanmış ve dış dünyayla bağlantısını kesmiştir. İyi bir hattat, şair, ok ve cirit ustasıdır.
Ardından, 1703 yılında vuku bulan Edirne Vakası'nda, İstanbul'da toplanan on binlerce kişi, Edirne'deki padişahı ve yönetimi değiştirmek için yürümüş ve toplanacakları bir mecliste hangi şehzadenin padişah olacağına karar vermişlerdir. Sultan II. Mustafa’nın 1703 yılında yönetimle ilgisi kalmaması, Feyzullah Efendi'nin yönetiminden duyulan rahatsızlıklar ve padişahın Rusların Azak Kalesi'ne saldırmasından sonra 1700 yılından itibaren İstanbul’a gelmemesi birleşince, İstanbul’dan yola çıkan ordu Edirne’ye gelmiş ve Sultan II. Mustafa tahttan indirilmiştir. İndirildikten kısa bir süre sonra, 29 Aralık 1703'te vefat etmiş ve cenazesi babası IV. Mehmet’in yanına gömülmüştür.
Sultan II. Mustafa, Osmanlı İmparatorluğu'nda ordusunun başında sefere çıkan son padişahtır. Atası Kanuni Sultan Süleyman’ı örnek alarak ordusu ile çıktığı seferlerde ülkeyi tekrar eski gücüne kavuşturmak istese de başaramamıştır. Devrinde imzalanan Karlofça Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu'nun çok büyük ölçüde toprak kaybettiği ilk anlaşmadır.
Yorum Gönder