Mohaç Meydan Muharebesi - En Kısa Süren Meydan Savaşı

29 Ağustos 1526 günü Kanuni Sultan Süleyman’ın başında olduğu Osmanlı ordusunun Mohaç meydanında 2 saat içerisinde Macar ordusunu darmadağın edip kazandığı Mohaç meydan Muharebesi, dünya savaş tarihine geçen en kısa meydan savaşlarından biridir. Kısa sürmesine rağmen hem Avrupa hemde dünya tarihinde yeri çok büyüktür.

Mohaç Savaşının Sebepleri

Macar krallığı 15. Yüzyıldan itibaren Osmanlı ile sınır çekişmesi halindeydi. Osmanlı anlaşma ve üstünlüğünü kabul ettirme girişimlerinde bulunsa da Macar krallığı Halsburg yani Avusturya hanedanlığının yanında yer alıp onlara güvenerek tüm Osmanlı taleplerini reddediyordu.

Kutsal Roma Germen İmparatoru Şarlken (5. Karl) ile Fransa kralı Fransuva arasında yapılan Pavia savaşında Fransuva, Şarlken’e esir düşer. Bunun üzerine Fransuva’nın annesi Kanuni Sultan Süleyman’dan yardım ister. Hem bu yardım isteği hemde Osmanlı ile Macar krallığı arasında yaşanan sınır çatışmaları sebebiyle Yahyapaşaoğlu Bali Bey’in Kanuni’den Macar topraklarını almayı teklif etmesi üzerine SultanI. Süleyman Şarlken’in gücünü kırmak için Macar seferine karar verir.

Mohaç Savaşı Hazırlıkları

Kanuni Sultan Süleyman 10 Mart 1526’da Anadolu Beylerbeyi Behram Paşa, Rumeli Beylerbeyleri, Bosna ve Kırım Hanlığına sefer için hazırlanmaları için talimat verir. Ardından 23 Nisan 1526’da 300 top ve yaklaşık 60 bin kişilik Osmanlı ordusu Kanuni Sultan Süleyman’ın öncülüğünde Macar seferi için yola çıkar.

Mohaç Savaşını Anlatan Minyatür

Yol boyunca Ujlak, Peter-Varadinve Eslek gibi kaleler alınır. Ardından Macar başkenti Budin’e doğru devam edilir. Macar ordusu da Kral II. Lajos komutasında Osmanlı ordusunu karşılamak için Tuna nehri kıyısında yer alan Mohaç ovasına yerleşir.

Mohaç Meydan Muharebesi

Mohaç meydan muharebesinde taraflar Kahire seferinden dönen Kanuni Sultan Süleyman komutasında Anadolu, Suriye, Rumeli ve Balkanlardan toplanan Osmanlı ordusu ve Kırım Hanlığı ile Papalık ve Şarlken’in oldukça güvendiği Macar Krallığı ordusudur.

28 Ağustos 1526 günü Osmanlı ordusu Mohaç ovasına ulaşır. Öncesinde Kanuni çevre bölgeye gönderdiği akıncılar ile Macar ordusunun dışarı ile bağlantısını ve yardım almasının önünü keser.

Mohaç meydan savaşı Padişah cenk elbisesi  giymiş ve beyaz bir at sırtında askerlere ateş teftiş edip daha sonradan Hünkartepesi veya Türk tepesi olarak anılacak Mohaç ovasına tepeden bakan bir yerde pozisyon almıştı. Orduyu gezdiği sırada Rumeli sipahi kolordusunun içine girip orada askerlere" Hazreti Peygamberin ruhu size bakıyor "diye hitap ettiği nakledilir.

Osmanlı kuvvetleri, Veziriazam İbrahim paşa Rumeli ordusu ile en ön safta bulunurken, ikinci saf Behram paşa ve Anadolu ordusu, en arka safta ise Kanuni başta olmak üzere Yeniçeri ordusu şeklinde saf almıştı. Osmanlı’nın Mohaç’ta savaş taktiği Macarların saldırısını beklemek ve düşman gelince iki yana doğru açılarak Macar süvarilerinin topların sürpriz saldırısı ile baş başa bırakmak amaçlanıyordu.

Macar ordusu özellikle ağır silahlı süvarilerine çok güveniyordu. Macar ordusunun sağ kanadındaki süvariler Osmanlı ordusunun sol tarafındaki atlı süvarileri karşılamak için açığa saldırması ile Mohaç savaşı başladı. Ardından Macar atlıları ön saftaki Rumeli ordusuna karşı atağa geçti. Ön kanattaki Osmanlı ordusu çarpışarak bilinçli ve kademeli şekilde yana açılarak geri çekiliyordu. Osmanlı ordusu Mohaç’ta sahte ricat taktiğinin farklı bir çeşidini uyguluyordu. Osmanlı ordusu iyice geri çekilip top menzili ve tüfek atış mesafesine Macar ordusunu sokunca, Macarlar kazandığını zannedip zafer çığlıkları atmaya başladılar. Kazandıkları zanneden arka kanattaki Macar ordusuda öne gelerek savaşa katıldı. Ancak tuzağa çekildiklerinin farkında değillerdi.

Mohaç Savaşı Krokisi

Osmanlı ordusu Macarları önce sahte ricat ile merkeze, yani zincirler ile birbirine bağlanmış topların ve iyi silah (tüfek)kullanan askerlerin karşısına çekmiş, bunun akabinde de Hilal taktiği uygulayarak Macar ordusunun çevresini sarmıştı. Osmanlı kaynaklarında bu etkili tüfek atışları ile Macar ordusunun telef olduğu geçmektedir. Osmanlı askerleri tarafından çevrelenen ve top, tüfek atışları ile kırılan Macar askerlerinden bu hengâmede kurtulmayı başarabilenler ise Tuna nehrine doğru kaçmaya çalışmış ve bataklıklarda boğulmuştur. Aynı şekilde Macar kralı II. Lajos’ta kaçarken Tuna nehrinde boğulmuştur. Mohaç savaşı taktiği hilal ve sahte ricat taktiklerinin birbiri ardında uygulanmasıdır. Ancak klasik gelsede Osmanlı ordusu ricat ve hilal taktiğini savaş meydanına göre oldukça güzel bir şekilde planlamış ve uygulamıştır. Bu sayede ezici bir meydan savaşı kazanırken Osmanlı kayıpları (yaklaşık 1200 asker) az olmuştur.

Osmanlı ordusu etkili savaş mekanizmaları ve iyi bir savaş taktiği ile oldukça hızlı ve önemli bir galibiyet almış, Macar krallığının ordusunu 2 saatte imha etmiştir. Mohaç meydan muharebesi 2 saat sürsede Osmanlı ordusu savaşın ardından 6 gün savaş alanında dinlenmiştir.

Savaşın kazanılmasında Avrupalıların o döneme kadar pek görmediği seyyar toplar oldukça etkili olmuştur. Ayrıca savaşın ön saflarında yer alan Deliler birliğinin meşhur Osmanlı tokadı ile Macar askerlerini öldürdüğü rivayet edilir.

Mohaç Meydan Savaşı Sonrası

Kanuni’nin devasa savaş makinesi ile Macarları tarihe gömmüştür. Mohaç savaşı ile 657 yıllık Macar krallığı sona ererken tüm ordusuda imha olur. Mohaç meydan savaşının ardından Osmanlı İmparatorluğunun Macar krallığı gibi köklü bir imparatorluğu 2 saatte yenip topraklarına katması diğer Avrupa devletlerinde büyük bir korku ve endişeye sebep olmuştur. Macar krallığı o dönem Papa tarafından Osmanlı’ya karşı son büyük kalkan olarak görülüyordu. Kanuni Sultan Süleyman Mohaç savaşını kazandıktan sonra Macar kraliyet ailesi ve halkın büyük çoğunluğu Başkent Budin’i terk eder. Bir tek şehirde Yahudiler kalır ve kalan Yahudi halkın temsilcisi 13 Eylül 1526’da Budin’e gelen Kanuni Sultan Süleyman’a şehrin anahtarını teslim eder.

Kanuni Mohaç’ta Macar krallığını yok etsede fiilen toprakları denetimi altına almaz. Bunun yerine kendine bağlı bir tampon devlet haline dönüştürür. Macar tahtıda bu sebepten Macar asillerin seçtiği ve Osmanlı’ya bağlı kalma sözü veren Yanoş Zapolya’ya bırakılır. Mohaç savaşı Osmanlı İmparatorluğu tarihinde en kısa süren meydan savaşıdır.

Mohaç meydan muharebesi bugün Macaristan tarafından ulusal bir travma olarak adlandırılmaktadır. Ayrıca tarihin dönüm noktası olarak görülmüştür.