Koyunhisar
Muharebesi, 18 Temmuz 1302 – 27 Temmuz 1302 tarihleri arasında Bizans, yani
Doğu Roma İmparatorluğu ile Osmanlı Beyliği (ki o zaman Osmanlı Beylik
durumundaydı) arasında gerçekleşen savaş olup Bafeus Muharebesi olarakda
bilinmektedir.
Koyunhisar savaşının önemi Bizans ile Osmanlı arasında
gerçekleşen ilk savaş olmasıdır. Osman Gazi zamanında topyekun muhabere ile
gerçekleşen savaşın neticesinde, Osmanlı Beyliği, Bizans’ı yenilgiye uğratarak,
tarih sahnesine önemli bir giriş yapmıştır.
Koyunhisar Savaşının Öncesi
Ertuğrul Gazi’nin vefatının
ardından, Kayı boyunun ileri gelenleri tarafından beyliğin liderliğine Osman
Bey seçilmiştir. (1289) Bunun ardından Osmanlı Beyliği, Selçukluların Batı ucu
beyliği olmuş ve Osman Bey, uçbeyliğine gelmiştir. Aslında İlk etapta
Osman Bey, Kastamonu çevresinde kurulan Çobanoğlu Beyliğine bağlı kalmış ve ona
göre hareket etmiştir.
Çobanoğlu beyliğinin, 1291 yılında dağılmasının ardından kendi hakimiyetini yavaş yavaş güçlendirmeye başlamış ve kendisi gibi Bizans’a karşı akınlar düzenleyen gruplarla birlikte ittifaka girerek hareket etmişlerdir. 1281 yılında Osmanlı Devletinin ilk savaşı Ermeni-Beli çatışması yaşanmış ve ardından Selçuklu Sultanı Keykubat, Osman Bey’e Söğüt uç beyliğini verdiğini tebliğ eden bir ferman göndermiştir.
Çobanoğlu beyliğinin, 1291 yılında dağılmasının ardından kendi hakimiyetini yavaş yavaş güçlendirmeye başlamış ve kendisi gibi Bizans’a karşı akınlar düzenleyen gruplarla birlikte ittifaka girerek hareket etmişlerdir. 1281 yılında Osmanlı Devletinin ilk savaşı Ermeni-Beli çatışması yaşanmış ve ardından Selçuklu Sultanı Keykubat, Osman Bey’e Söğüt uç beyliğini verdiğini tebliğ eden bir ferman göndermiştir.
Selçuklu Sultanı III. Alaeddin Keykubat’ın, İlhanlılar
tarafından rehin alınmasının ardından, Anadolu’da bir otorite boşluğu doğmuş,
bunun sonucunda 1299 yılında Osman Bey, beyliğinin bağımsızlığını ilan
etmiştir.
Osman Bey, Anadolu’da ki diğer beyliklerle iyi geçinerek,
genişleme politikasını Roma yönüne, yani batıya doğru doğal düşman olarak
Bizans’ı belirlemiştir.
İznik, Bursa ve İzmit gibi önemli bölgeler Tekfurlar yani Bizans
valileri yönetimindeydi. İç işlerinde bağımsız olan Tekfurlar, Bizans’a yıllık
vergi ödüyordu. Bizans yani Doğu Roma’da aynı dönemde kendi iç karışıklıkları
ile uğraştığı bir dönemdir. Bu sebepten Anadolu da bulunan topraklarla fazla
ilgilenemiyordu. Osman Bey, bu karışıklıkları fırsat bilerek Tekfurların elinden
Yarhisar, Karacahisar ve Yenişehir gibi önemli yerleri ele geçirmiş, ardından
gözünü İznik’e çevirmiştir.
Koyunhisar savaşının nedeni, İznik’in Türkler tarafından
kuşatılmasıdır. Güçlenen Osman Beyin İzmit’e kadar ilerlemesi ve çok önemli bir
şehir olan İznik’i kuşatmasının ardından, bölge Tekfurları birleşerek Bizans
kralı 9. Mihail Palaiologos’tan yardım istediler. İznik hem Osmanlı, hemde
Bizans için çok önemli bir merkezdi.
Kral Palaiologos, yapılan
yardımların haricinde giderek güçlenen Türklerin, İznik gibi önemli bir merkezi
ele geçirmesinin ardından daha da güçleneceğinin farkına vardığından, olası yeni
Türk saldırının önüne set çekmek için İznik’in korunması gerektiğini
biliyordu.
Koyunhisar Savaşı
Osman Gazi, tüm gücü ile İznik’i
kuşattığından, işgal altında ki şehre Bizans tarafından ikmal yapılamıyordu.
Osman Gazi ayrıca bağlantı ve ticaret yollarını da tutarak şehre
gelebilecek yardımların önünü kesmişti. Palaiologos, elinde ki paralı askerleri
Bursa ve Kestel Tekfurlarının güçleri ile birleştirip, Türklere saldırıp
kuşatmayı yarmak üzere gemilere bindirip Yalova sahillerine doğru gönderdi.
Türklerin, İznik’i kuşatmasını engellemek için saray muhafızlarının komutanı
Muzalon’ı görevlendirmişti. Gebze’den yola çıkan Bizans ordusu Yalova
sahillerinde karaya çıktı. Bu Bizans askerlerinin çoğu, paralı Alan
askerleri olup sayıları 2500 civarındaydı.
Osman Gazi, Bizans’tan gelebilecek
olası yardımlar konusunda duyarlıydı. Bu sebepten bölgeyi kontrol altında
tutması için 100 kadar keşif ve gözcü grubunu bölgeye gönderdi. Bu gözcü grubu
karaya çıkan Bizans askerlerini fark edip anında Osman Bey’e bilgi verdiler.
Hayati öneme sahip bu bilgi sayesinde Osman Gazi, yaklaşık 5000 kişilik bir
süvari ordusunu Yalova'dan hızlıca İznik'e nakletti ve İznik’te ki kuşatmayı
sürpriz bir şekilde delmek için saldırıya geçen Bizans askerleri ile
Koyulhisar’da karşı karşıya geldiler.
Osmanlı süvarileri, karaya çıkan ancak henüz düzenli hale
geçmeyen Bizans ordusuna karşı, ani bir saldırı yapmak için pusuya yatmışlardı.
Bizans ordusu genel olarak düzenli askerlerden oluşsa da yerel milis kuvvetler
içinde bulunuyordu. Osman Bey’in emrindeki Türkmen ordusu ise savaş tecrübesi
olan, tamamına yakın atlı birliklerden oluşan, düzenli bir ordu olup
profesyonellerdir.
Karaya çıkan Bizans kuvvetlerinin toplanıp İznik’e doğru
harekete geçmesine izin vermeden, Osmanlı güçleri tepelerin ardından pusudan
çıkarak, yoğun ok atışıyla saldırıya geçtiler. Yoğun saldırı altında şaşkına
dönen yerel milis güçleri, korkarak ilk önce savaş alanından İzmit’e doğru
kaçmaya başladılar. Böylece Koyunhisar savaşından ilk firarlar yaşandı. Paralı
Alan askerleri iyi savaşçılardı ve Türkler karşısında durumu toparlayıp direnç
gösterdiler. Alan süvarilerinin bu direnci ile fırsat bulan Bizans piyadeleri
geri dönerek kurtulmayı başardı. Türklerle baş başa kalan Alan süvarileri,
savaşmaya devam etseler dahi güçleri yetmedi ve kanlı bir çarpışma sonucu yok
oldular. Yani paralı Alan askerleri, Bizans piyadelerinin kurtulması için
kendilerini feda etmiş oldu.
Koyunhisar Nerede
Koyunhisar savaşı özellikleri
bakımından çok yoğun ve büyük bir savaş olmasa da Resmi Bizans kralına bağlı
ordu ile Osmanlı beyliği arasında yapılan ilk savaş olması sebebiyle tarihsel
açıdan oldukça önemli bir savaştır. Koyunhisar savaşının önemi, Osmanlı
Devletinin kurulduğu savaş olarak tanımlanması sebebiyle büyüktür. Koyunhisar
savaşının yaşandığı yer bugün Yenişehir ilçesinin bağlı bulunduğu Bursa il
sınırları içerisinde yer almaktadır.
Koyunhisar savaşı, neticesinde Osmanlı imparatorluğundan
Bizans'a, yani Roma’ya doğru gaza ismi verilen akınlarda artma olmuştur. Kite
kalesi alınarak Bursa’nın çevresi 3 koldan Osmanlı beyliği tarafından
çevrelenmiştir. Koyunhisar savaşı sonrasında Bizans’a karşı alınan bu
zafer Anadolu’da Moğol zulmünden bıkan halk için sevinç ve umut olmuştur. Bu
zaferin ardından Anadolu’dan halk ve savaşçılar Osman Bey'e biat etmişler ve
kurduğu beyliğe doğru göç etmeye başlamışlardır. Çoğu tarihçiye göre ise
Koyunhisar savaşı, Osmanlı’nın kuruluşunun resmiyeti olmuştur. Çünkü kadim Türk
tarihinde devlet olabilmek için büyük bir zafer kazanmak gerekmekte ve Osman
Gazi’de Koyunhisar savaşında doğrudan Tekfurlarla değil Bizans İmparatorluğu ile
savaşıp kazandığından dolayı, 1299 tarihi Osmanlı devletinin kuruluşu
sayılmaktadır. İlk kez Osman Gazi adına sikke(para) basılması ve adına hutbe
okunması da Koyunhisar savaşından sonra gerçekleşmiş olması, bu tezi doğrular
nitelikte olmaktadır. Koyunhisar Savaşından sonra Osman Gazi’nin, Bizans
karşısında da itibarı ve statüsü de artmıştır. Batılı kaynaklarda Koyunhisar
savaşının yaşandığı bölgeye, Bizans dilinde Bafeus dendiği için Bafeus
savaşı olarak geçmektedir.
Koyunhisar savaşı kazanıldıktan sonra Osman Bey
kuşatma şartlarının yeterince oluşmadığını ve uzun süreli kuşatma sebebiyle
ordunun zayıflayacağını düşünerek İznik kuşatmasını kaldırmış, İznik daha sonra
oğlu Orhan Gazi tarafından
alınabilmiştir.
Yorum Gönder