Bizans İle Yapılan İlk Savaş Koyunhisar Muharebesi

Koyunhisar Muharebesi, 18 Temmuz 1302 – 27 Temmuz 1302 tarihleri arasında Bizans, yani Doğu Roma İmparatorluğu ile Osmanlı Beyliği (ki o zaman Osmanlı Beylik durumundaydı) arasında gerçekleşen savaş olup Bafeus Muharebesi olarak da bilinmektedir.

Koyunhisar Savaşı'nın önemi, Bizans ile Osmanlı arasında gerçekleşen ilk savaş olmasıdır. Osman Gazi zamanında topyekun muharebe ile gerçekleşen savaşın neticesinde, Osmanlı Beyliği, Bizans’ı yenilgiye uğratarak, tarih sahnesine önemli bir giriş yapmıştır.

Koyunhisar Savaşının Öncesi

Koyunhisar Savaşı'nın Öncesi Ertuğrul Gazi’nin vefatının ardından, Kayı boyunun ileri gelenleri tarafından beyliğin liderliğine Osman Bey seçilmiştir (1289). Bunun ardından Osmanlı Beyliği, Selçukluların Batı ucu beyliği olmuş ve Osman Bey, uç beyliğine gelmiştir. İlk etapta Osman Bey, Kastamonu çevresinde kurulan Çobanoğlu Beyliği'ne bağlı kalmış ve ona göre hareket etmiştir.

Çobanoğlu Beyliği'nin, 1291 yılında dağılmasının ardından kendi hakimiyetini yavaş yavaş güçlendirmeye başlamış ve kendisi gibi Bizans’a karşı akınlar düzenleyen gruplarla ittifaka girerek hareket etmiştir. 1281 yılında Osmanlı Devleti'nin ilk savaşı Ermeni-Beli çatışması yaşanmış ve ardından Selçuklu Sultanı Keykubat, Osman Bey’e Söğüt uç beyliğini verdiğini tebliğ eden bir ferman göndermiştir.

Selçuklu Sultanı III. Alaeddin Keykubat’ın, İlhanlılar tarafından rehin alınmasının ardından Anadolu’da bir otorite boşluğu doğmuş, bunun sonucunda 1299 yılında Osman Bey, beyliğinin bağımsızlığını ilan etmiştir.

Osman Bey, Anadolu’daki diğer beyliklerle iyi geçinerek genişleme politikasını Roma yönüne, yani batıya doğru sürdürmüş ve doğal düşman olarak Bizans’ı belirlemiştir.

İznik, Bursa ve İzmit gibi önemli bölgeler Tekfurlar, yani Bizans valileri tarafından yönetilmekteydi. İç işlerinde bağımsız olan Tekfurlar, Bizans’a yıllık vergi ödüyordu. Bizans, yani Doğu Roma ise aynı dönemde kendi iç karışıklıklarıyla uğraştığından Anadolu’da bulunan topraklarla fazla ilgilenemiyordu. Osman Bey, bu karışıklıkları fırsat bilerek Tekfurların elinden Yarhisar, Karacahisar ve Yenişehir gibi önemli yerleri ele geçirmiş, ardından gözünü İznik’e çevirmiştir.

Koyunhisar Savaşı'nın nedeni, İznik’in Türkler tarafından kuşatılmasıdır. Güçlenen Osman Bey’in İzmit’e kadar ilerlemesi ve çok önemli bir şehir olan İznik’i kuşatmasının ardından, bölgedeki Tekfurlar birleşerek Bizans kralı IX. Mihail Palaiologos’tan yardım istemişlerdir. İznik, hem Osmanlı hem de Bizans için çok önemli bir merkezdi.

Kral Palaiologos, yapılan yardımların haricinde giderek güçlenen Türklerin İznik gibi önemli bir merkezi ele geçirmesi halinde daha da güçleneceğinin farkındaydı. Olası yeni Türk saldırısının önüne geçmek için İznik’in korunması gerektiğini biliyordu.

Koyunhisar Savaşı

Koyunhisar Savaşı Osman Gazi, tüm gücüyle İznik’i kuşattığından, işgal altındaki şehre Bizans tarafından ikmal yapılamıyordu. Osman Gazi ayrıca bağlantı ve ticaret yollarını da tutarak şehre gelebilecek yardımların önünü kesmişti. Palaiologos, elindeki paralı askerleri Bursa ve Kestel Tekfurlarının güçleriyle birleştirip, Türklere saldırarak kuşatmayı yarmak üzere gemilere bindirip Yalova sahillerine doğru gönderdi. Türklerin İznik’i kuşatmasını engellemek için saray muhafızlarının komutanı Muzalon’ı görevlendirmişti. Gebze’den yola çıkan Bizans ordusu Yalova sahillerinde karaya çıktı. Bu Bizans askerlerinin çoğu paralı Alan askerleri olup sayıları 2500 civarındaydı.

Osman Gazi, Bizans’tan gelebilecek olası yardımlar konusunda duyarlıydı. Bu sebeple bölgeyi kontrol altında tutması için 100 kadar keşif ve gözcü grubunu bölgeye gönderdi. Bu gözcü grubu karaya çıkan Bizans askerlerini fark edip anında Osman Bey’e bilgi verdiler. Hayati öneme sahip bu bilgi sayesinde Osman Gazi, yaklaşık 5000 kişilik bir süvari ordusunu Yalova'dan hızlıca İznik'e nakletti ve İznik’teki kuşatmayı sürpriz bir şekilde delmek için saldırıya geçen Bizans askerleri ile Koyulhisar’da karşı karşıya geldiler.

Osmanlı süvarileri, karaya çıkan ancak henüz düzenli hale geçmeyen Bizans ordusuna karşı ani bir saldırı yapmak için pusuya yatmışlardı. Bizans ordusu genel olarak düzenli askerlerden oluşsa da yerel milis kuvvetleri de bulunuyordu. Osman Bey’in emrindeki Türkmen ordusu ise savaş tecrübesi olan, tamamına yakını atlı birliklerden oluşan düzenli bir ordu olup profesyoneldi.

Karaya çıkan Bizans kuvvetlerinin toplanıp İznik’e doğru harekete geçmesine izin vermeden Osmanlı güçleri tepelerin ardından pusudan çıkarak yoğun ok atışıyla saldırıya geçtiler. Yoğun saldırı altında şaşkına dönen yerel milis güçleri, korkarak savaş alanından İzmit’e doğru kaçmaya başladılar. Böylece Koyunhisar Savaşı'ndan ilk firarlar yaşandı. Paralı Alan askerleri iyi savaşçılardı ve Türkler karşısında durumu toparlayıp direnç gösterdiler. Alan süvarilerinin bu direnci ile fırsat bulan Bizans piyadeleri geri dönerek kurtulmayı başardı. Türklerle baş başa kalan Alan süvarileri, savaşmaya devam etseler de güçleri yetmedi ve kanlı bir çarpışma sonucu yok oldular. Yani paralı Alan askerleri, Bizans piyadelerinin kurtulması için kendilerini feda etmiş oldular.

Koyunhisar Nerede

Koyunhisar Nerede? Koyunhisar Savaşı, özellikleri bakımından çok yoğun ve büyük bir savaş olmasa da, resmi Bizans kralına bağlı ordu ile Osmanlı Beyliği arasında yapılan ilk savaş olması sebebiyle tarihsel açıdan oldukça önemli bir savaştır. Koyunhisar Savaşı'nın önemi, Osmanlı Devleti'nin kurulduğu savaş olarak tanımlanması sebebiyle büyüktür. Koyunhisar Savaşı'nın yaşandığı yer, bugün Yenişehir ilçesinin bağlı bulunduğu Bursa il sınırları içerisinde yer almaktadır.

Koyunhisar Savaşı'nın neticesinde Osmanlı İmparatorluğu'ndan Bizans’a, yani Roma’ya doğru gaza ismi verilen akınlarda artma olmuştur. Kite Kalesi alınarak Bursa’nın çevresi üç koldan Osmanlı Beyliği tarafından çevrelenmiştir. Koyunhisar Savaşı sonrasında Bizans’a karşı alınan bu zafer, Anadolu’da Moğol zulmünden bıkan halk için sevinç ve umut olmuştur. Bu zaferin ardından Anadolu’dan halk ve savaşçılar Osman Bey'e biat etmiş ve kurduğu beyliğe doğru göç etmeye başlamışlardır. Çoğu tarihçiye göre ise Koyunhisar Savaşı, Osmanlı’nın kuruluşunun resmiyeti olmuştur. Çünkü kadim Türk tarihinde devlet olabilmek için büyük bir zafer kazanmak gerekmekte ve Osman Gazi de Koyunhisar Savaşı'nda doğrudan Tekfurlarla değil Bizans İmparatorluğu ile savaşıp kazandığından dolayı, 1299 tarihi Osmanlı Devleti'nin kuruluşu sayılmaktadır. İlk kez Osman Gazi adına sikke (para) basılması ve adına hutbe okunması da Koyunhisar Savaşı'ndan sonra gerçekleşmiş olması, bu tezi doğrular niteliktedir. Koyunhisar Savaşı'ndan sonra Osman Gazi’nin Bizans karşısındaki itibarı ve statüsü de artmıştır. Batılı kaynaklarda Koyunhisar Savaşı'nın yaşandığı bölgeye Bizans dilinde Bafeus dendiği için Bafeus Savaşı olarak geçmektedir.

Koyunhisar savaşı kazanıldıktan sonra Osman Bey kuşatma şartlarının yeterince oluşmadığını ve uzun süreli kuşatma sebebiyle ordunun zayıflayacağını düşünerek İznik kuşatmasını kaldırmış, İznik daha sonra oğlu Orhan Gazi tarafından alınabilmiştir.