Padişah I. Mehmet 5. Osmanlı padişahı olup (1389?-1421) babası I. Beyazıt, annesi Devletşah Valide Sultan’dır. Doğum
tarihi net olmamakla birlikte 1389’da Edirne'de doğmuştur.
Çelebi Mehmet oldukça zorlu bir süreçte Osmanlı'nın başına
gelmiştir. Daha doğrusu padişah olana kadar geçen süre Osmanlı açısından
oldukça kötü ve çekişmeli bir süreç olmuştur.
Şehzadeliğinde Amasya’da devlet yönetimini öğrenen Çelebi Mehmed (Çelebi okumuş eğitim
almış manasına gelir) Amasya yöresinde kendisini gösterir ve Ankara Savaşına
ordusu ile katılır. Artçı kolların başında olması sebebiyle savaştan en erken
ve en az hasarla ayrılan olmuştur.(1402)
Fetret Devri
Ankara Savaşı'nın yenilgisinin ardından Timur bir süre Anadolu'da kalmış ve
Osmanlı'nın elindeki beylikleri tekrar adeta birbir diriltmiştir. Bu süreçte
Osmanlı, Timur’un tabiiyetine girmiştir. Sultan
I. Mehmed’e Tokat ve Amasya bölgesini veren Timur, Anadolu’dan ayrıldıktan
sonra Yıldırım Bayezid’in oğulları arasında kıyasıya bir taht mücadelesi
başlamıştır. Şehzadelerden Süleyman Edirne'de, İsa Bursa'da, Mehmet ise
Amasya'da oturuyordu. 1403- 1413 yılları arasında yaşanan Fetret Devri'nde
Süleyman Çelebi Bizanslılara Selanik'i geri vermiş ve Hristiyan devletlerle
anlaşma yapmıştır. Çelebi Mehmet ile Süleyman Çelebi arasında kıyasıya bir taht
kavgası başlar, Musa Çelebi de bu kavgaya dahil olur. 1406’da Mehmet ve
Süleyman, ardından Süleyman ile Musa savaşır. Önce Savaşı Süleyman kazansa da
ertesi yıl yapılan savaşta Musa galip gelir ve İstanbul'u kuşatır. Çelebi
Mehmet, 1413 yılında Çamurlu Derbent ve Vize savaşlarında Musa'yı yenerek
Osmanlı mirasını kendi iktidarını etrafında toplanmayı başarır. Fetret devrini
bitirmiştir.
Saltanatı
Tek başına 1413’ten itibaren hükümdar olduktan sonra Konya kuşatılır ve
Hamidelini fetheder. Ardından Batı
Anadolu'ya yönelir ve Timur’un aldığı İzmir'i ilhak eder.
Bu sırada Venediklilerle çatışma yaşanır ve ardından Bayezid’in
oğullarından Mustafa, Rumeli'de ortaya çıkar.(1418) Ankara Savaşının üzerinden
18 yıl geçince ortaya çıkan Mustafa çelebi Teselya’da hükümdarlığını ilan
ederek Bizans ile anlaşarak Gelibolu'daki Osmanlı donanması yakılır. Sultan I.
Mehmed Edirne üzerine sefere çıkar ve bozguna uğrayan Mustafa Bizans’a
sığınır. Bu süreçte Şeyh Bedrettin isyanı patlak verir ve yakalanarak idam
edilir.
Ülke bu dönemde oldukça karışık olduğundan Balkanlarda rahat durmaz. Eflak
voyvodası bu karışıklıkları fırsat bilerek Silistre ve Deliorman'ı işgal
eder. Çelebi Mehmet bu
sırada Anadolu'da ilerlemeye girişmiştir. Karaman, Kırşehir, Niğde'yi Osmanlı sınırlarına
dahil eder. Ardından Eflak voyvodasına karşı sefer açar.
Sultan I. Mehmed’in Ölümü
1421 yılında sürek avı sırasında attan düşünce inme iner, Edirne'de vefat
eder. Ölüm döşeğindeyken sadrazamlarına “Ben bu yataktan kalkamam tez Murad’ı
çağırın, yetişemezse ölümümü gizleyin yoksa fitne çıkar” diye vasiyet eder. Sultan I. Mehmed aniden öldüğünde oğlu
Murad Amasya sancağındadır. Ayrıca o dönem çok sayıda varisin taht iddiası
bulunmaktaydı, Düzmece Mustafa isyanı yeni bastırılmıştı. Çelebi Mehmed asıl
ondan endişe ediyordu. Bu sebepten şehzade Murad Amasya’dan Bursa’ya gelene 42
gün kadar Sultan I. Mehmed’in ölümü
gizlenmiştir. Bu süreçte gövdesine destek takılarak halka karşı canlı gibi
gösterilmeye çalışıldığı rivayet edilir. Ölümü gizlenen ilk ve tek Osmanlı
padişahıdır.
Cenazesi Edirne’den getirilerek Yeşil Türbe Bursa'ya defnedilir.
Sultan I. Mehmed fiziksel olarak en güçlü padişahlar
arasındadır. Gençliğinde güreş tutmuş ve kiriş ustasıdır. Padişahlığında bizzat
kendisi 24 savaşa katılmış ve 42 civarında savaş yarası almıştır.
Çelebi Mehmet'in Osmanlı tarihi açısından önemi büyüktür. Fetret
devrinde neredeyse yıkılma sürecine giren Osmanlı'yı taht kavgalarından Galip çıkarmayı bilmiş,
Osmanlı Devleti'nin Timur'a yenildikten sonra elinden çıkan
Toprakları geri almaya çalışmış ve devletin yeniden ayağa kalkmakta olduğunu
ispatlamıştır. Dağılmakta olan İmparatorluğu tekrar birleştirmesi sebebiyle
Osmanlı’nın ikinci kurucusu olarak adlandırılır.
Yorum Gönder