Sultan I. Ahmet (1590-1617) 14. Osmanlı padişahı 93. İslam Halifesidir. Babası III. Mehmet annesi Handan Valide Sultan’dır. Babasının Şehzadelik
döneminde Sancakbeyi iken Manisa’da doğmuştur.
I. Ahmet, babasının
ölümü üzerine genç yaşta 13 yaşında padişah olmuştur. Kanuni Sultan Süleyman'dan sonra devlet işleriyle en meşgul olan padişah olduğu
söylenir.
1. Ahmet aslında Osmanlı
tarihinde Kösem
Sultan ile olan evliliği
ve çocukları ile ön plana çıkmıştır. Kösem Sultan’dan 6 adet çocuğu olmuştur.
Padişah I. Ahmet
padişahlığı süresince önemli işler başarmıştır. Osmanlı'nın duraklama devrine girdiği dönemde
doğu ve batı sınırında Osmanlı savaş halindeydi. Osmanlı kuvvetleri Balkanlarda
seferde bulunmaktaydı. 3 Ekim 1605 yılında önemli bir kale Estergon Kalesi ele
geçirilmiştir. Ancak Avusturya ile Balkanlarda yapılan bu dönemdeki çatışmalar
hem orduyu hemde ekonomiyi bozup iki tarafı da yıpratmıştır. Bu nedenle batıda
Avusturya ile karlı bir anlaşma yapan Sultan
Ahmet, 1606 yılında Zitvatorok antlaşması imzalanmıştır. Bu duraklama
döneminde imzalanan en karlı anlaşma olarak görülür.
Doğuda ise Kıbrıs ve Halep'te
Ramazanoğlu beyliğine son veren padişah olmuştur. (1608) Safeviler üzerine
akınlar düzenlemiştir ve onların etkilerini kırmaya çalışmıştır. 1615 yılında
İran- Safevi Devleti ile yapılan Nasuh Paşa antlaşması ile barış sağlanmıştır.
Ülke içinde ise Celali
isyanları ile uğraşmış ve zorda olsa bu isyanlar Anadolu’da bastırılmıştır.
I. Ahmet padişahlık
sisteminde yer alan kardeş katlinin önünü açan Osmanlı düzenini değiştirmiş ve
bunun yerine kafes sistemini getirmiştir.
Bu sistem
sayesinde kardeş katlinin ve entrikaların önüne geçilmesi ve
taht kavgalarının yaşanmaması için bu sistemi getirmesi, Osmanlı tarihi
açısından çok önemli bir olaydır. Kafes sistemi Osmanlı Sarayı’nda göz hapsinde
tutulan şehzadelerin, padişahın ölümünden sonra yetkinlik sırasına göre padişah
olarak gelmesini hedefleyen bir sistemdi.
Bu sistem sayesinde
kendisinden sonra ilk defa kardeşi I.
Mustafa başa gelmiş, onun
ardından diğer oğulları padişah olmuştur. Ancak kafes sisteminin dezavantajları
de oldukça fazla olmuştur Osmanlı açısından. Sürekli göz hapsinde ve asker
himayesinde, sarayda ve haremde yetişen şehzadeler daha içine kapanık ve entrikalar
de dolu saray hayatında yetişmiş, devlet işlerinden uzaklaşmışlardır. Annelerinin
himayelerinde kalmışlar, yüzölçümü oldukça büyük olan Osmanlı İmparatorluğu’ndan
bir haber olarak saray ortamında gelişmeleri, onları yetersizleştirmeye
başlamıştır. Ayrıca kafes sisteminde çoğu Şehzade’nin yaşı geçmiş, ileri
yaşlarda padişahlık da tanışmışlardır.
I.
Ahmet, 21 Aralık 1603’te padişah olduğunda 13
yaşında idi ve daha sünnet bile olmamıştı. Padişah olduktan sonra sünnet
edilmiştir. 1. Ahmet, Osmanlı İmparatorluğu'nun kafes sistemini yani tam adıyla
ekber ve erşad sistemi getirmesi nedeniyle Osmanlı tarihine damga vurmuş
padişahlardan biridir. Ekber ve erşad sistemi ailede aile içinde
aklı başında ve en büyük olan şehzadenin padişah olmasına dayanmaktaydı. Sultan I. Ahmed’in kendisinden sonra 3
oğlu padişahlık yapmıştır.
Annesi onu iyi
yetiştirmiş ve annesinin etkisiyle dindar bir padişah olmuştur. 14 yıl süren
saltanatı boyunca Sultan Ahmed Camii, devrinin iz bırakan eserlerindendir.
Halk tarafından sevilen
bir padişah olan Sultan I. Ahmed
1617 yılında 27 yaşındayken tifüs hastalığına bağlı olarak 21/22 Kasım 1617
günü vefat etmiş cenazesi kendi yaptırdığı ve bugün İstanbul’un önemli
sembollerinden olan Sultan Ahmed Camii türbesine defnedilmiştir.
Yorum Gönder