Sultan I. Ahmet (1590-1617) 14. Osmanlı padişahı, 93. İslam Halifesidir. Babası III. Mehmet, annesi Handan Valide Sultan'dır. Babasının şehzadelik döneminde Sancakbeyi iken Manisa'da doğmuştur.
I. Ahmet, babasının ölümü üzerine genç yaşta, 13 yaşında padişah olmuştur. Kanuni Sultan Süleyman'dan sonra devlet işleriyle en meşgul olan padişah olduğu söylenir. I. Ahmet, aslında Osmanlı tarihinde Kösem Sultan ile olan evliliği ve çocukları ile ön plana çıkmıştır. Kösem Sultan'dan 6 adet çocuğu olmuştur.
Padişah I. Ahmet, padişahlığı süresince önemli işler başarmıştır. Osmanlı'nın duraklama devrine girdiği dönemde doğu ve batı sınırında Osmanlı savaş halindeydi. Osmanlı kuvvetleri Balkanlarda seferde bulunmaktaydı. 3 Ekim 1605 yılında önemli bir kale, Estergon Kalesi ele geçirilmiştir. Ancak Avusturya ile Balkanlarda yapılan bu dönemdeki çatışmalar hem orduyu hem de ekonomiyi bozup iki tarafı da yıpratmıştır. Bu nedenle batıda Avusturya ile kârlı bir anlaşma yapan Sultan Ahmet, 1606 yılında Zitvatorok Antlaşmasını imzalamıştır. Bu duraklama döneminde imzalanan en kârlı anlaşma olarak görülür.
Doğuda ise Kıbrıs ve Halep'te Ramazanoğlu Beyliğine son veren padişah olmuştur (1608). Safeviler üzerine akınlar düzenlemiştir ve onların etkilerini kırmaya çalışmıştır. 1615 yılında İran-Safevi Devleti ile yapılan Nasuh Paşa Antlaşması ile barış sağlanmıştır. Ülke içinde ise Celali İsyanları ile uğraşmış ve zor da olsa bu isyanlar Anadolu'da bastırılmıştır.
I. Ahmet, padişahlık sisteminde yer alan kardeş katlinin önünü açan Osmanlı düzenini değiştirmiş ve bunun yerine kafes sistemini getirmiştir.
Bu sistem sayesinde kardeş katlinin ve entrikaların önüne geçilmesi ve taht kavgalarının yaşanmaması için bu sistemi getirmesi, Osmanlı tarihi açısından çok önemli bir olaydır. Kafes sistemi, Osmanlı Sarayı'nda göz hapsinde tutulan şehzadelerin, padişahın ölümünden sonra yetkinlik sırasına göre padişah olarak gelmesini hedefleyen bir sistemdi.
Bu sistem sayesinde kendisinden sonra ilk defa kardeşi I. Mustafa başa gelmiş, onun ardından diğer oğulları padişah olmuştur. Ancak kafes sisteminin dezavantajları da oldukça fazla olmuştur Osmanlı açısından. Sürekli göz hapsinde ve asker himayesinde, sarayda ve haremde yetişen şehzadeler daha içine kapanık ve entrikalarla dolu saray hayatında yetişmiş, devlet işlerinden uzaklaşmışlardır. Annelerinin himayelerinde kalmışlar, yüzölçümü oldukça büyük olan Osmanlı İmparatorluğu'ndan habersiz olarak saray ortamında gelişmeleri, onları yetersizleştirmeye başlamıştır. Ayrıca kafes sisteminde çoğu şehzadenin yaşı geçmiş, ileri yaşlarda padişahlıkla tanışmışlardır.
I. Ahmet, 21 Aralık 1603'te padişah olduğunda 13 yaşında idi ve daha sünnet bile olmamıştı. Padişah olduktan sonra sünnet edilmiştir. I. Ahmet, Osmanlı İmparatorluğu'nun kafes sistemini yani tam adıyla ekber ve erşad sistemini getirmesi nedeniyle Osmanlı tarihine damga vurmuş padişahlardan biridir. Ekber ve erşad sistemi, aile içinde aklı başında ve en büyük olan şehzadenin padişah olmasına dayanmaktaydı. Sultan I. Ahmed'in kendisinden sonra 3 oğlu padişahlık yapmıştır.
Annesi onu iyi yetiştirmiş ve annesinin etkisiyle dindar bir padişah olmuştur. 14 yıl süren saltanatı boyunca Sultan Ahmed Camii, devrinin iz bırakan eserlerindendir.
Halk tarafından sevilen bir padişah olan Sultan I. Ahmed, 1617 yılında 27 yaşındayken tifüs hastalığına bağlı olarak 21/22 Kasım 1617 günü vefat etmiş, cenazesi kendi yaptırdığı ve bugün İstanbul'un önemli sembollerinden olan Sultan Ahmed Camii türbesine defnedilmiştir.
Yorum Gönder