Roma İmparatorluğu’nun Afrikalı İmparatoru Macrinus Kimdir?

Romalılar, Akdeniz’in karşısında büyük bir kıta olduğunu bilmiyordu. Denizin karşısında başkenti Kartaca olan Afer halkı yaşıyordu. Romalılar, bugünkü Tunus ve Libya bölgesini tanımlamak için Aferlerin ülkesi anlamına gelen Africa Terra dedi. Bu isim daha sonradan tüm kıtanın ismini aldı.

MARCUS OPELLİUS MACRİNUS KİMDİR

İşte Roma tarihinin Afrika kökenli Marcus Opellius Macrinus ya da bilinen adıyla Macrinus, Roma İmparatorluğu’nun Afrika’daki Mauretania eyaletinden yükselen ilk imparator olarak tarihe geçmiştir. Bugün Cezayir kıyılarında bulunan Şerşel’de o dönem Roma İmparatorluğu sınırlarında kalan Mauretania eyaletinde, şövalye olarak sınıflandırılan varlıklı bir ailede, M.S. 165 yılında doğmuştur.

Onu imparatorluğun kalbine genç yaşta Roma şehrine getiren Roma’nın ilk Afrikalı İmparatoru Septimius Severus olmuştur. Zaten Macrinus da Severuslar hanedanına mensuptu. Macrinus, eğitimi ile birlikte bürokrasi ve politikada hızla yükseldi.

Macrinus, çok iyi ve becerikli bir hukukçuydu ancak iyi bir asker değildi. Hatta selefi Caracalla gibi ordusundan başka bir şeyi düşünmeyen biri hiç değildi.

Roma'da sınıf sistemi bulunmaktaydı. Macrinus, orta sınıf equestrian'dı. "Equestrian" terimi, Roma İmparatorluğu'nda, imparatorluk ordusunda ve bürokraside önemli roller üstlenen atlı sınıfını ifade eder. Bu sınıf, soylu olmayan ancak zengin ve etkili ailelerden gelen bireyleri kapsar ve genellikle yönetici pozisyonlarında görev alırlardı. Zalim bir kral olan selef Caracalla, Macrinus'u bir equestrian'ın gelebileceği en üst seviye olan Praetorian Muhafızlarına lider yani Praefectus olarak atadı. Praetorian Muhafızları, generallerin yakınında bulunan özel koruma birlikleri olup Roma tarihi boyunca kralların atamalarında dahi etkili olan özel ve seçkin bir birlikti. Bu birlik, Roma şehrinde bulunmasına izin verilen tek askeri birlik olup, komuta konusunda Macrinus, imparatorun ardından ikinci yetkili kişiydi.

Macrinus, yükseldiği bölgenin keyfini sürmekteydi. Ancak bu durum uzun sürmedi ve onun hakkında tahtı arzuladığı yönünde söylentiler çıkmaya başladı. Geleneklere göre, kraldan sonra kendisi geliyordu ve imparatorun başına bir şey gelmesi durumunda kral olacaktı.

Ancak Macrinus ya bilmiyordu ya da tahmin etmişti bilinmez; Caracalla kendi kardeşini dahi öldüren zalim bir paranoyaktı. Siyasi rakiplerini de bir bir ortadan kaldırmıştı. Ancak kader Macrinus’tan yana oldu. Tabi sonu bir bilinmezle biten Caracalla, kendi hırsına yenik düşecekti.

217 yılında Roma İmparatoru Caracalla, Part İmparatorluğu üzerine sefere çıkma hazırlığındaydı. Günümüzde Şanlıurfa sınırlarında kalan Harran bölgesinde yol kenarında çişini yaparken 8 Nisan 217 günü, imparatorluk muhafız subayı Julius Martialis tarafından tek kılıç darbesiyle öldürüldü. Caracalla’nın ölümüyle ilgili iki farklı varsayım bulunmaktadır. İlkine göre Julius Martialis’in kardeşi, Caracalla tarafından sebepsiz yere öldürülmüş ve Martialis intikamını almıştı. Diğer varsayım ise Caracalla, Martialis’e söz verdiği halde ona istediği rütbeyi vermemişti.

Caracalla'nın Öldürüldüğü Yer Harran

Aslında gerçek olan Caracalla suikastinde Macrinus’un büyük payının olmasıydı. 11 Nisan 217’den itibaren Macrinus kendisini imparator ilan etti. Senato bunu hoş karşıladı. Bunun sebebi Macrinus’un uygun imparator olmasından değil, Caracalla’dan ölesiye nefret etmeleriydi. Çünkü Caracalla, hükümdarlığı süresince sadece ordusunu düşünmüş ve lejyonları sürekli şımartarak gücü tek başına elinde tutmuştu. Macrinus böylelikle Mağribi kökenli ilk Roma İmparatoru oldu. Kökeni ve sınıfına rağmen Caracalla’dan kurtulduklarına sevinen senato, onun krallığını onayladı.

Macrinus, Caracalla gibi savaş seven biri değildi. Dış politikada uzlaşma yollarına gitti. Romanya bölgesindeki anlaşmazlıkları esirleri serbest bırakma yoluyla çözerken, Ermenistan sorunlarını yine uzlaşma ve yönetici değişikliği ile çözdü. Ardından orduya verilen yüksek maaşları kaldırdı. Bu durum lejyonları çok kızdırdı. Ülkenin geleceği açısından gerekli bir karar olsada, Caracalla zamanında oldukça şımartılan askerler bunu hiç beğenmedi.

Caracalla’nın ölümüne tek sevinenler senato ve Macrinus değildi. Roma’nın ezeli düşmanı Partlar bu değişim üzerine harekete geçti. 217 yılı yazında Partlar (bugünkü İran dolaylarında kurulan medeniyet), Mezopotamya’yı işgal edince Roma ordusu ve Partlar arasında Nusaybin yakınlarında bir savaş yaşandı ve Macrinus kaybetti.

Macrinus, Part İmparatoru V. Artabanus’a barış için 200 milyon Sestertius (Antik Roma sikkesi diğer adı sester) gibi oldukça muazzam bir tazminat ödedi.

Macrinus'un Düşüşü

Macrinus’un savaşma konusunda isteksiz oluşu, düşmana karşı yaşanan mağlubiyet, yüklü ödenen savaş tazminatı da eklenince, zaten moralsiz olan ordu kendisine yeni bir imparator aramaya koyuldu. Afrikalı Roma İmparatoru başkentten de destek bulamıyordu. Çünkü yeni atadığı yönetici, Roma şehrinde yaşanan afetlerin hasarlarını gidermede yetersiz kalmıştı. Ayrıca Roma’ya hiç gelmeyen Macrinus, ülke ile haberleşmede sorunlar yaşıyor, halk ile iletişime geçemiyordu.

Macrinus Büstü

Adeta Caracalla’nın hayaleti ortaya çıktı ve eski imparatorun teyzesi, Severus hanedanından Julia Maesa’nın başını çektiği bir grup, Macrinus hakkındaki genel memnuniyetsizliği Roma’da kışkırtmaya başladı. Bunu oldukça iyi başardılar. Severus hanedanı kadınları, kendi kanlarından olan Caracalla’nın ardılı olarak yine soylarının devamını istiyordu. Macrinus, imparator olur olmaz bu kadınları saraydan kovmuştu. Severan kadınları, Caracalla’nın öz kuzeninden olan gayrımeşru oğlu Elagabalus’un meşru imparator olduğu yönünde baskıya başladılar ve ordu içinde destek buldular.

18 Mayıs 218’de, Elagabalus, Lejyon 3 Gallica'nın kampının bulunduğu Raphana'da imparator ilan edildi. Bu kuvvet, Antakya’ya doğru yola çıktı ve 8 Haziran 218’de Macrinus’un komutasındaki birliklerle çatışmaya girdi. Macrinus, askerleri tarafından terk edilip yalnız bırakıldı ve Roma’ya kaçmak için haberci kılığına girdi ancak bu çabası fayda etmedi. Bugün İstanbul Kadıköy bölgesinde (Halkedon) yakalanarak Kapadokya’ya getirildi ve burada idam edildi. Sezar unvanı vererek halefi olarak belirlediği oğlu Diadumenianus da yakalanarak Zeugma’da idam edildi.

Macrinus Zenci miydi?

Macrinus, Mağribi kökenli ve Kuzey Afrika topraklarında doğmuştu. Haliyle koyu tenli olması muhtemel. Fiziki görünüşünü anlatan net bilgiler olmadığından zenci olmadığı, ancak esmer tenli olduğu düşünülmektedir.

Macrinus'un Etkileri

Roma İmparatorluğu’nun ilk ve tek Mağribi kökenli İmparatoru olan Macrinus, iyi bir eğitim alıp iyi bir yönetici olmasına rağmen orduyu memnun edemeyişi, entrika ve komplolara karışması sebebiyle 14 ay gibi kısa süreli bir krallık yaşamış ve Roma tarihinde Roma’ya ayak basmayan ilk İmparator olmuştur. Hayatının ilk yıllarına dair pek bir bilgi yoktur. Hatta gençliğinde Roma’da gladyatörlük yaptığı dahi öne sürülmektedir. Roma İmparatorluğu’nda Mağribi kökenli ilk İmparator olmasının yanı sıra Macrinus, ailesi senatodan gelmemesine rağmen hükümdarlık yapmış ilk kişidir.