II. Kiros yada bilinen ve tarihe geçen adı ile Büyük Kiros, MÖ. 600-530 yılları arasında yaşamış Ahameniş İmparatorluğunun kurucusudur. Yunanlılar onu Yaşlı Kiros olarak adlandırmıştır. Fethettiği topraklar ile tarihe geçen Pers İmparatorluğunun kurucusu Kiros'un Hollywood senaryolarına taş çıkaracak hayat hikayesine başlayalım.
Kiros, Heredot'a göre Med kralı Astyages'in torunudur. Dede Astyages bir gün rüyasında kızından şehrini doldurup bütün Asya'yı yutacak kadar büyük bir su oluştuğunu görür. Rüyayı yorumlayanlar bunu Med kralının önüne büyük bir sorun çıkacağı yönünde haber verdiğini söylerler. Bunun üzerine Astyages, kızını sessiz ve sakin bir insan olan Cambyses ile evlendirir. Kızı hamile kaldığında Yaşlı kral bir başka rüya görür. Rüyada kızının üreme bölgesinden bir bağ çıkar ve bütün Asya'yı kaplar. Rüyayı yorumlayan müneccim, Astyages'in doğacak torununun tahtı ondan alacağını öngörür. Bu kehanet üzerine doğan bebek bir uşağa verilir ve uzağa götürülerek öldürülmesi emredilir.
Uşak bebeğe kıyamaz ve erkek bebeği sığır çobanı bir karı-kocaya büyütmeleri için verir. Yıllar ilerlemektedir. Küçük Kiros ergenliğe adım attığında artık akranları gibi değildir. Oldukça soylu davranışlar sergileyen bir çocuk olmuştur. Hatta yaşıtları ile krallar ismiyle oyun oynamaya başlar. Ahalide çocuğun soylu olduğu söylentisi saraya ulaşınca, uşak sorgulanır ve itiraf gelir. Başarısız görevi üzerine uşağın kendi çocuğu güveç yapılarak uşağa yedirilir!!!
Müneccim bu kez Astyages'e torununun canını bağışlamasını tavsiye eder ve Kiros öldürülmez. Kiros büyüdükçe tahta gözünü diker ve Pers paralı askerlerini dedesine karşı kışkırtarak Astyages'i tahtan indirerek kendisi geçer (MÖ. 550). Müneccimin ilk kehanetinin doğru çıktığı görülüyor. Söylentiye göre Kiros ilk etapta emrindeki Pers askerlerine çalıları temizletip ziyafet verdikten sonra kendisini destekleyip, lüks içerisinde yaşamaktansa neden şu an Medlerin kölesi siniz diye sormuş ve fitili ateşlemiştir.
Kiros tahta geçince zalim dedesini öldürtmez ve Astyages' e oldukça hoşgörülü davranarak ölene kadar sarayda yaşamasına izin verir. Kısacası Kiros tahta askeri darbe ile geçmiştir. Kral Kiros ilk etapta Anşan bölgesini yani bugünkü güney İran'ın yöneticisiyken kuzeydeki büyük imparatorluk, Medlerin tahtına geçerek Ahameniş İmparatorluğunu kurar. Med İmparatorluğunu tarihe gömen büyük Kiros, artık zengin limanları ve hazinesi ile parayı ilk bulan Lidyalılara sınır olmuştu. Lidya ve Med İmparatorluğu Sınırı Kızılırmak kabul edilmişti Kiros'tan önce ve bu iki ülke barış içerisindeydi.
pers imparatorluğu'nun kurucusu kimdir
Fakat buna rağmen Kiros yeni tahta geçmişti. Lidya Kralı Kroesus, Medler ortadan kalkınca hem sınırlarını doğuya doğru genişletmek, hemde eniştesi Kiros'un dedesi olan devrik kral Astyages'in intikamını almak için Pers topraklarına saldırdı. Lidyalılar zenginlikleri ve duvarları ile paralı askerlerine güvense de paranın gücü Kiros:'un hırsına engel olamadı. Kızılırmağı geçen Lidya kralı, Pers şehirlerine saldırdı. Kiros'ta ordusu ile çok zaman geçmeden karşısına çıktı ancak iki tarafta ağır zayiat verse de yenişemediler. Lidya kralı Kroesus, sayıca az olduğunu anlayınca Kiros'un da çekilmesi üzerine Lidya başkenti Sardis'e (Bugünkü Salihli) geri dönmek için yola çıktı. Ancak Kiros yarım kalan işi bitirmek istiyordu ve peşinden Sardis'e ilerledi. M.Ö 547 yılında Thymbra Muharebesi yaşandı.Paralı askerler savaş meydanında canlarının daha kıymetli olduğunu anlayınca Lidyalılar büyük bir çöküş yaşadı ve yenilgi üzerine kalan askerler ve Lidya kralı Sardis'e çekildi. Büyük Kiros, Sardis'i kuşattı ve kuşatmanın 14. gününde Lidya başkenti ele geçirilerek hayatta kalmayı dilsiz oğlu sayesinde başaran Lidya kralı Kroisos, Hükümdar Kiros'a esir düştü. Lidya çok hızlı bir şekilde Pers İmparatorluğu topraklarına katılarak tarihten silindi. Yunanlılar artık Pers korkusu ile tanışmıştı. Kiros zengin altın madenleri ve hazinesine kondu. Thymbra Muharebesi, Anadolu tarihi için bir dönüm noktasıdır.
Kiros'un yönetim başarısının en önemli faktörü yeni oluşturduğu yönetim şekliydi. Kiros hakimiyetinde iseniz, eğer isyan çıkarmazsanız istediğiniz gibi ibadet edip, istediğiniz dine inanabilirdiniz. Böylelikle Pers imparatorluğu çok uluslu bir yapıya sahip olmuştur. Kiros'un Pers İmparatorluğu çok kültürlü ilk imparatorluktur.
Büyük Kiros Kim Öldürdü
 |
| Tomris Hatun |
Babil şehrini alan Kiros, Tomris hatuna elçi yoluyla evlilik teklif eder. Amacı hatunun güzelliği değildir tabi. Massaget kabilesinin topraklarını istiyordu. İlk etapta Aras nehri kıyısında Kiros bir ziyafet düzenler ve İskit ordusunu davet ederek ziyafet sonrasında onları alışmadıkları bir içki ile kandırarak sarhoş ettikten sonra Tomris'in oğlunu önce esir alır ve sonra da öldürür. İskit ordusunun üçte biri Pers kılıçlarına, bu tuzak sonucu kurban gitmiştir.
Ancak Tomris hatun intikam yemini etmişti. Bunun üzerine iki ordu M.Ö 529'da Oxus bölgesinde karşı karşıya gelir ve Türkler, Kiros'u yener. Pers İmparatoru büyük Kiros hayatı boyunca önemli işler yapsa büyük seferler kazanıp coğrafyada adından söz ettiren bir kral olsa da ölümü, kendisinden daha az güçlü konumda bulunan bir kadın tarafından öldürülmüş olması kaderin bir cilvesi midir bilinmez ama onu öldüren Tomris Hatun "Hayatın boyunca kan içmeye doymadın, şimdi seni kanla dolduruyorum" demiş ve Kiros'un kafasını kanla dolu bir fıçıya sokarak öldürtmüştür. Diğer teori ise savaş alanında Kiros'un cesedini aramış ve bulunca Tomris hatun cesedin kafasını kan dolu çuvala sokmuştur.
Kiros Neleri Başardı
Büyük Kiros Yunanca Cyros ( Pers dilince Koroush Güneşe benzeyen anlamına gelir Yunancaya Cyrus olarak geçmiştir.) Kiros silindiri adı verilen ve tarihte ilk insan hakları bildirisi sayılan belge ile geçmiştir. Kiros silindiri, Babil'de bulunan ve kil silindire işlenmiş Kiros'un sözlerinden oluşur. Bu belgede Babil'i barışçıl şekilde devraldığından bahseder. Ayrıca kendisini yeryüzünün dörtte birinin Kralı olduğu yer alır.Kiros, Yahudi tarihi için çok önemli bir karakterdir. Babil kralı 2. Nebukadnezar, M.Ö 578 de isyan eden Yahudileri Kudüs'ü fethederek bölgeden sürmüştü. Babil'i fethettikten sonra Kiros 45 yıldır sürgünde olan İsrail oğullarının bu topraklara dönmesine izin vermiştir. Bu nedenle Yahudi olmasa da Yahudiler için "Kurtarıcı" unvanı taşıyan tek yabancıdır. Tüm dinlere eşit mesafede duran Kiros'un Babil Tanrısı Marduk'a yakın olduğu hatta fethettiği topraklardaki köleleri özgürleştirip onlara evler yaptırmanın yanı sıra Marduk için tapınaklar inşa ettirmiştir.
Kiros Silindiri Nedir
 |
| Kiros Silindiri |
Kral Kiros ülke çapında ilk ticaret yolları yaptıran hükümdar olup, İmparatorluklar çağının başlatıcısı sayılır. Büyük Kiros savaşçılığı ve akılcı yönetimi ile Lidya ve Med İmparatorluklarını tarihe gömerken İran ve Babil bölgesinde hüküm sürmüştür. Kiros'un başsız cenazesi Ahameniş hanedanlığının ilk başkenti Pasagrad'a imparatorluk sarayına getirilerek defnedilmiştir.
Hakkındaki bilgilerin çoğu Heredot ve Yunan tarihçi asker Ksenofon'dan gelmiştir.
Yararlanılan kaynaklar: Büyük İnsanlık Tarihi, Wikipedia
0 Yorumlar