Mahatma Gandhi Kimdir

Mahatma Gandhi (1869-1948) kendi ifadesiyle hep gerçeğin peşinde oldu. Ülkesi Hindistanı, İngilizlerin esaretinden kurtararak ulusal kahraman olmuş, pasif direniş felsefesi ile dünyaya örnek olmuş bir kişiliktir.

Çocukluktaki utangaç halini görseler, koskoca Hindistan'ı bağımsızlığa taşıyan adam bu muymuş deyip burun kıvırırlardı ama Mahatma Gandhi, utangaç çocuk, okuma yazma bilmeyen ama dindar, oğlunun üzerinde oldukça güçlü bir etki bırakmış olan annesinin eğitiminden geçip, babasının ölümünün ardından İngiltere'ye hukuk eğitimi almaya gitti. O ana dek en ufak bir liderlik parıltısı göstermemişti. İngiltere'de vejeteryan cemiyetlerde içli dışlı olan bugünlerde kendisinden Hint edebiyatının Bhagavad Gita kitabını çevirmesini istediler. Gita'yı çeviren Gandhi ilk kez Hint olmaktan dolayı gurur duymaya başladığını hissetti. Bu kitapla birlikte İncil’den çok etkilenen Gandhi, hayatı boyunca kılavuz olarak İncil ve Gita’yı yeri geldiğinde eleştirmekten de geri durmayacaktır.

Eğitimi bitince İngiltere'de işi bitmişti. Hindistan'a döner dönmez soluğu bu kez Afrika’nın güney ucu Güney Afrika'da staj eğitimi yapmak için gitti. Hayatının şokunu burada yaşayacak, ülkedeki çoğunluğunu oluşturan siyahların beyazların ırkçı ayrımcı rejimi Apartheid altında inim inim inlediğini görünce şoka uğradı. İçindeki ilk isyan kıvılcımı işte böylesi bir ortamda çıkmıştır. Bir avukat olarak çalışmaya başladı. Ülkede ilk protesto ve sivil itaatsizlik  bu dönemlerinde yaşamış şiddet içermeyen protesto eylemlerine adını bugünlerde vermiştir.

21 yıl güney Afrika'da kaldıktan sonra Hindistan'a döndüğünde sene 1915’te, o artık Hint milliyetçi hareketin liderlerinden biriydi. Kendi kendini yönetme taleplerine Londra'dakilere duyurmaya çalışıyorlardı. Bu arada popülerliği iyice artan Gandhi taraftarın gözünde Mahatma "yüce ruh" terfi etmiş, önderlik ettiği iki günlük ulusal grevler İngiliz sömürge yönetiminin işlerine çomak sokmaya başlamıştı. İngilizler giderek artan muhalefeti bastırmaya çalışsa da karşılarında o güne dek görmedikleri türden bir düşman vardı hamle etmeyen, hareket etmeyen, vurduğunda el kaldırmayan, sadece ve sadece bizi bize bırakın diyen bir topluluk...

Gandhi İngilizlere saldırıp ülkemizden kovalım diyen bir yaklaşım da değildi. Yaklaşımı Hindistan'ı kendi halkının yönetmek istemesidir. Gandhi bu işi kimsenin burnunu kanatmadan çözmek istemiş, öyle ki işin içinde ayaklanma taşkınlık ya da şiddet karıştığını duyarsa genel grev çağrılarını anında iptal ediyordu.

1930 yılında bağımsızlık yolunda vites yükselten Hint lider, meşhur tuz yürüyüşüne başladı. Nedeni İngilizler tuz tekeli ile vatandaşın cebinden sürekli para tırtıklamasıydı diyordu Gandhi. Hint okyanusuna giderek kendi tuzlarını kendinin üreteceklerini söyledi. İngilizlerin düzenlemelerini hedef alan bu başkaldırı, karşılıksız kalmadı. Gandi’nin bu yürüyüş ardından denize ulaşan yüzlerce taraftarını hapse attı. Tuz kampanyası devam ederken bazı Hintlilerin İngiliz sivillerin öldürülmesi üzerine kendi bağımsızlık hareketini askıya aldı. Gerekçesi bağımsızlık için halkının hazır olmadığını düşünmekteydi. Bu aşırı nazik tutumu, birçok taraftarının kalbini kırdı hareketten kopmalar oldu.

II. Dünya Savaşı’nın ardından İngilizler Hindistan'a bağımsızlık verilmesini telaffuz etmeye başlamıştı. Ancak, Müslümanlar ile Hindular arasında bir arada yaşama sıkıntısı vardı. Nedeni Hinduların Müslümanların talep ve hassasiyetlerine yeteri kadar anlayış göstermemesi oldu. Bu ortamda ortaya çıkan Hint Müslümanların lideri Cinnah ile İngilizler, Hindistan içinden bir de Pakistan çıkarabilecekleri telaffuz etmeye başladılar. Ancak Gandhi bölünmeye karşıydı. Müslümanlarla bir arada yaşayabileceklerini göstermek için kolları sıvadı. Düzenlediği dua törenlerinde Müslümanlarla, Hristiyanlarla birlikte Hindularda yanyana ibadet ediyordu ama bu gerçeği değiştirmedi ve sonunda bölünmeye razı oldu.

Gandhi İngilizlere karşı direnişi taraftarlarına sürekli sivil itaatsizlik ve pasif direniş yapmalarını söyleyerek, her alanda çalışmaları durdurulmuştur. İngilizler sadece tepe noktalardaydı. Çalışanlar hep Hintliler olduğu için pasif direniş sayesinde ülkedeki tüm işler durmuş ve aksamalar sebebi ile sonunda İngilizler pes etmiş, Hindistan tam bağımsızlığına kavuşmuştur.

Sivil itaatsizliği mimarı olan lider sadece İngilizlere karşı değil aynı zamanda Hindistan'daki sarsılmaz cast sistemine karşı da bayrak açmıştır. Özellikle en alt sınıfın (dokunulmazlar adı veriliyordu) durumunu kendisine dert edinmiştir. Gandi 78 yaşında iken bir kez daha taraftarlar arasındaki şiddeti durdurma adına oruca başladı. Çatışmada durdu fakat Hindularla Müslümanlar arasındaki çatışmaların durmasından 10 gün sonra Gandhi, Müslümanlara ve dokunulmazlara verdiği destekten dolayı öfkelenen bir Hindu Brahman tarafından vurularak suikasta kurban gitti.

Gandhi hayatında temel olarak meyve, keçi sütü ve zeytinyağı ile beslenmiş, sivil itaatsizlik taktiği için ilhamı bir Amerikalı’nın yaşadıklarından almış, pek çok lidere ilham kaynağı olmuştur. Gandhi Nobel barış ödülünü alamadan öldürüldüğü için o yıl ödül hiç kimseye verilmemiştir.