Padişah
I. Mahmut (1696-1754) II. Mustafa ve Saliha Valide
Sultan'ın oğludur. 34 yaşında tahta çıkmış 24. Osmanlı padişahı 103. İslam
Halifesidir.
30 Eylül 1730 yılında tahta
İlk çıktığında Patrona Halil başta olmak üzere Lale Devri'ni sona erdiren
isyancıları, bir saray baskınıyla temizlendikten sonra yönetime ağırlığını
koyabilmiştir. Patrona Halil öldürüldükten sonra yandaşlarının ayaklanması
üzerine Sultan I. Mahmud halktan yardım istemiş ve zaten isyanlardan bıkmış
halk Patrona Halil’in yandaşlarını ortadan kaldırmıştır(28 Ocak 1731)
1736 da Azak ve Kırıma
Ruslar'ın hücum etmesiyle Rusya'ya karşı savaş açılmış, Ertesi yıl
savaşa Avusturya'da katılmıştır. Avusturya karşısında başarılı olan Osmanlı
Devleti Pasarofça da kaybettiği, Sırbistan ve Belgrat'ı geri almayı
başarmıştır. Ardından 1739 Belgrad barış anlaşması imzalanmıştır. Aynı dönemde
doğu sınırında İran ile savaşılsada netice alınamamıştır.
Sanılanın aksine
duraklama ve çöküş döneminde dense de 18. yüzyılda Bu antlaşma Osmanlı
Devleti'nin iki büyük devletle başa çıkması, geldiği noktayı gösteren önemli
bir belge olduğu kadar, Karlofça’da ki kayıpları telefi eden bir anlaşmadır. Padişah I. Mahmud sanılanın
aksine döneminde İran, Avusturya ve Rusya ile aynı anda savaşabilmeyi
başarabilen kudretli bir padişah olmuştur. Şeyhülislamdan Gazi unvanı almış,
Osmanlı Padişahları arasında tanınmayan kahramanlardan biridir aslında. Zor bir
dönemde ülke içinde ve dışında huzuru getirmiştir.
Atlas okyanusunun
revaçta olması sebebiyle Akdeniz ekonomisini canlandırmak isteyen Sultan, Fransızlarla
genişletilmiş bir kapitülasyon Anlaşması imzalanmıştır. Padişah 1. Mahmud, bir cuma namazı dönüşümde atının üzerinde yığılarak
ölmüştür. Babası II.
Mustafa'nın yanına Yeni Camide türbesine defnedilmiştir. Yumuşak tabiiyeti,
iyiliksever, danışmaya önem veren iç ve dış olayları takip eden bir padişah olarak
göze çarpar ve kitap okumaya oldukça meraklı bir padişahtır. Osmanlı
Devleti'nde ilk madalyayı bastıran padişah olmuş ve hiç çocuğu olmamıştır.
Osmanlı'da ilk yenilik hareketleri onun zamanında başlamıştır.
Yaptığı ıslahatlar
özellikle ordu alanında olmuştur. Lale devrini bitiren isyana başlayan Patrona
Halil’i öldürten padişahtır. Osmanlı padişahları içerisinde en çok kütüphane
yaptıran olarak bilinir. İlk kağıt fabrikası da onun döneminde kurulmuştur.
Öldükten sonra diri diri
gömüldüğü rivayet edilse de (aslında öldü sanılıp canlı iken gömüldüğü öne
sürülür) aksi ispatlanamamıştır. 59 yaşında ölen Sultan I. Mahmud ölmeden önce varisleri ve vezirleri tarafından
doktor raporu ile azledilmek istendiği ve ölümünün beklendiği bilinmektedir.
Nitekim Cuma çıkışında yere yığılınca alalacele Sultan III. Osman’a biat
merasimi yapılmış yeni padişah hemen eski padişahın cenazesinin ikindi namazına
yetiştirilmesini emretmiştir. Emir yerine getirilmiş ve padişah gömüldükten
sonra yatsı namazında Kuran okuduğu sırada mezardan feryat sesleri geldiğini
duyan görevli saraya gelip sultanın aslında ölmediğini söylemiştir. Yeni
padişahın ise uyku sersemi bu haberi önemsemediği ve haberi getiren türbedarın
bir daha ortada görülmediği yine rivayetler arasındadır.
24 yıl hükümdarlık yapan
Sultan I. Mahmud dönemi için İmparatorluğun son parlak dönemi denilebilir.
Yorum Gönder