Padişah I. Mahmud (1696-1754), II. Mustafa ve Saliha Valide Sultan'ın oğludur. 34 yaşında tahta çıkmış, 24. Osmanlı padişahı ve 103. İslam Halifesidir.
30 Eylül 1730 yılında tahta ilk çıktığında, Patrona Halil başta olmak üzere Lale Devri'ni sona erdiren isyancılar bir saray baskınıyla temizlendikten sonra yönetime ağırlığını koyabilmiştir. Patrona Halil öldürüldükten sonra yandaşlarının ayaklanması üzerine Sultan I. Mahmud halktan yardım istemiş ve zaten isyanlardan bıkmış halk, Patrona Halil’in yandaşlarını ortadan kaldırmıştır (28 Ocak 1731).
1736'da Azak ve Kırım'a Rusların hücum etmesiyle Rusya'ya karşı savaş açılmış, ertesi yıl savaşa Avusturya da katılmıştır. Avusturya karşısında başarılı olan Osmanlı Devleti, Pasarofça'da kaybettiği Sırbistan ve Belgrad'ı geri almayı başarmıştır. Ardından 1739 Belgrad Barış Anlaşması imzalanmıştır. Aynı dönemde doğu sınırında İran ile savaşılsa da netice alınamamıştır.
Sanılanın aksine duraklama ve çöküş döneminde olsa da, bu antlaşma Osmanlı Devleti'nin iki büyük devletle başa çıkabildiğini gösteren önemli bir belge olduğu kadar, Karlofça'daki kayıpları telafi eden bir anlaşmadır. Padişah I. Mahmud, sanılanın aksine döneminde İran, Avusturya ve Rusya ile aynı anda savaşabilmeyi başaran kudretli bir padişah olmuştur. Şeyhülislam’dan "Gazi" unvanı almış, Osmanlı padişahları arasında tanınmayan kahramanlardan biridir aslında. Zor bir dönemde ülke içinde ve dışında huzuru getirmiştir.
Atlas Okyanusu'nun revaçta olması sebebiyle Akdeniz ekonomisini canlandırmak isteyen Sultan, Fransızlarla genişletilmiş bir kapitülasyon anlaşması imzalamıştır. Padişah I. Mahmud, bir cuma namazı dönüşünde atının üzerinde yığılarak ölmüştür. Babası II. Mustafa'nın yanına Yeni Cami'de türbesine defnedilmiştir. Yumuşak tabiati, iyilikseverliği, danışmaya önem vermesi ve iç-dış olayları takip eden bir padişah olarak göze çarpar. Kitap okumaya oldukça meraklı bir padişahtır. Osmanlı Devleti'nde ilk madalyayı bastıran padişah olmuş ve hiç çocuğu olmamıştır. Osmanlı'da ilk yenilik hareketleri onun zamanında başlamıştır.
Yaptığı ıslahatlar özellikle ordu alanında olmuştur. Lale Devri'ni bitiren isyana başlayan Patrona Halil’i öldürten padişahtır. Osmanlı padişahları içerisinde en çok kütüphane yaptıran olarak bilinir. İlk kâğıt fabrikası da onun döneminde kurulmuştur.
Öldükten sonra diri diri gömüldüğü rivayet edilse de (aslında öldü sanılıp canlı iken gömüldüğü öne sürülür) aksi ispatlanamamıştır. 59 yaşında ölen Sultan I. Mahmud, ölmeden önce varisleri ve vezirleri tarafından doktor raporu ile azledilmek istenmiş ve ölümünün beklendiği bilinmektedir. Nitekim cuma çıkışında yere yığılınca alelacele Sultan III. Osman’a biat merasimi yapılmış, yeni padişah hemen eski padişahın cenazesinin ikindi namazına yetiştirilmesini emretmiştir. Emir yerine getirilmiş ve padişah gömüldükten sonra yatsı namazında Kur'an okuduğu sırada mezardan feryat sesleri geldiğini duyan görevli saraya gelip sultanın aslında ölmediğini söylemiştir. Yeni padişahın ise uyku sersemi bu haberi önemsemediği ve haberi getiren türbedarın bir daha ortada görülmediği yine rivayetler arasındadır.
24 yıl hükümdarlık yapan Sultan I. Mahmud dönemi için imparatorluğun son parlak dönemi denilebilir.
Yorum Gönder