Irangate Skandalı

İrangate Ne Demek

İrangate olayı ABD yönetiminin İrana, İsrail aracılığı ile gizlice silah satması ve sattığı silahların parası ile Nikaragua'daki contra eylemcilere, yani komünist rejime karşı faaliyet gösteren gerillalara destek sağladığının ortaya çıkmasıdır. 1986'da ortaya çıkan skandal, Ortadoğuyu karıştırmıştır.

İrangate Sorunu

Dönemin başkanı Reagan, İrangate olayından sonra İran'daki ılımlı yöneticiler ile arayı yapmak, ilişkileri geliştirmek için el altından silah satıldığını bildiğini, fakat Nikaragua'da ki contra eylemcilerinden haberi olmadığını itiraf etmiştir.

Irangate skandalını ortaya çıkaran ise 1986 Kasım ayında Ash-Shiraa isimli
Lübnan'da bir dergide çıkan bir haber olmuştur. Haberde ABD'nin 1985 Ağustosundan itibaren İran'a gizli silah ve askeri malzeme satması konu eediyordu. Satışa İsrail aracılık ediyordu. Bu olayın büyümesi üzerine soruşturma yapılmış ve skandal ortaya çıkarılmıştır.

Bu olayın bu kadar büyümesinin sebebine gelirsek; İran'da yaşanan İslam devrimi'nde rehin alınan Amerikalı büyükelçilik görevlileri nedeniyle İran ve Amerika, savaşın eşiğine gelmiş ve rehine krizi çözülmesinin ardından İran ile ilişkiler bugün bile devam eden şekilde ambargo uygulanmakta ve sıkılaştırılmışdır. Fakat İrangate skandalı ile ortaya çıkan kirli ilişkide İran'a el altından silah satıldığı ortaya konmuştur. 

İran İslam devrimi gerçekleştiren Humeyni ve adamları baktılar ki ülkede yeterli cephane ve askeri mühimmat yok, bu nedenle araya giren İsrail ile Amerika'dan gizlice yüklü miktarda silah satın almışlardır ve bu sayede İran Ordusunu güçlendirdiler. Çelişki burada başlamaktadır. Amerika'nın düşman ilan ettiği devlete el altından silah atması hem Amerika'yı hem dünyayı karıştırmıştır.

Peki neden İsrail ve Amerika İran'a silah sattı. Sadece para için mi? Ortaya çıkan iddialar konuyu desteklemektedir. İsrailli yetkililer Hizbullah'a en çok desteğin İran tarafından verildiğini bildiği halde neden İran'ın silah satılmada aracı olduklarını, İran'daki rejimi desteklenmeyen muhalif askerler ile ilişki kurmak için olduğunu açıklamıştır.

İran contra yada İran kontra adıyla da bilinen İrangate olayı, 70'li yıllarda gündemi sarsan Amerika'da başkan Nixon'ın istifa etmesine neden olan Watergate skandalına benzediğinden dolayı İrangate skandalı olarak isimlendirilmiştir.

Skandalın ortaya çıkmasının ardından Reagan yönetiminden kişiler, çoğu belgeyi imha etmiştir. Skandal bugün bile pek çok bilinmeyen ile doludur.

Yapılan soruşturmada başkan Reagan suçlu olmadığı açıklanırken, İrangate skandalı sonucunda Amerika Birleşik Devletleri ulusal güvenlik konseyi üyelerinden Yarbay Oliver North, suçlu bulunup yargılanmıştır.

Ortadoğu'yu karıştıran skandalın ardından İrangate olayı, Amerika'nın çıkarlarını korumak için İran'a bile silah satabileceğini göstermiş ve kurulan komisyon, bu olaydan sorumlu gördüğü CIA başkanı, onun yakın danışmanını ve bazı ulusal savunma konseyinden üyeleri, görevden uzaklaştırılmıştır.