12 Hayvanlı Türk Takvimi Nedir 12 Hayvanlı Türk Takvimi Özellikleri

 

İslamiyet öncesi Türklerin Orta Asya'da kullandığı 12 hayvanlı Türk takvimi, Eski Türklerin kehanet, fal ve yaşanan olaylardan, toplumun diğer tespitlerinden yola çıkarak hazırladığı bir takvimdir. 12 hayvanlı Türk takvimi ortaya çıkışı ile ilgili çok çeşitli Türk boylarında değişik hikayeler olsa da genel olarak, 12 hayvanlı Türk takviminde yer alan hayvan yılları ve özellikleri benzerlik gösterir.

12 Hayvanlı Türk Takviminin Nasıl Ortaya Çıktı

Ünlü Türk Kaşgarlı Mahmud, Divânü Lügati't-Türk eserinde 12 hayvanlı Türk takviminin nasıl oluştuğuna değinmiştir.

Kaşgarlı Mahmud eserinde, 12 hayvanlı Türk takviminin ortaya çıkışı hakkında Uygur rivayetlerini şu şekilde aktarır:

Önemli bir Türk hakanı, kendisinin başa geçmesinden önceki bir savaş hakkında bilgi almak ister. Danışmanlarıyla yaptığı bu toplantıda savaşın hangi yıl yapıldığı hakkında bir sonuca varılamaz. Tarih konusunda yanılgıya düşmüşlerdir. Bunun üzerine Türk hakanı, “Önceki tarihte nasıl yanıldıysak, gelecekteki savaşlarda da yanılabiliriz. Bu sebepten takvim oluşturalım. Bu takvim 12 burç ve 12 aya denk gelecek şekilde, her yıla bir isim olsun,” der. Hakanın bu teklifi kurultayca benimsenir. Hayvanlı Türk takvimi başlangıcı Mete Han'ın tahta çıktığı M.Ö. 209 yılından başlamaktadır.

Ardından bir sürek avına çıkılır. Avda 12 hayvan nehre doğru sürülür. İlk olarak nehirden karşıya bir sıçan çıkar ve ilk yıla sıçan yılı adı verilmesi belirlenir. Ardından sırasıyla sığır, pars, tavşan, balık, yılan, at, koyun, maymun, tavuk, köpek ve en son domuz (karageyik) nehirden karşıya çıkmıştır. Türk takviminde yıllar bu şekilde isimlendirilir. Sonraki işlem ise bu yıllara fal tutmak olmuş, uğur sayılmıştır. Her yılın Türkler için farklı bir hikmeti olduğuna inanılır.

12 hayvanlı Türk Takvimi Anlamları ve Özellikleri

1. Yıl Sıçan Yılı (ÇıçkanCılı)

 

Sıçan yılında doğanlar, inanışa göre enerjik ve çok hareketli insanlardır. Bu kişiler uykuyu seven, iyi dost olan bireyler olup, kötü işlerden uzak durmaya gayret ederler. Ayrıca gece doğan sıçan yılı insanları gündüz doğanlara nazaran daha çevik olup, gündüz doğan sıçan yılı insanları ise pasaklı ve pısırık olurlar. Bu kişilerin ömürlerinin ilk yılları rahat geçerken, ikinci bölüm başarısız geçeceğine inanılır.

2. yıl Sığır Yılı (Uy Cılı)

 

Sığır yılında doğan erkekler, kadınlara karşı iyi davranan kişiler olarak görülür. Bu yılın insanları çabuk sinirlenen ve dış görünüş olarak çekici kişilerdir. Sığır yılında doğanlar genel olarak çevrelerinde tam olarak anlaşılmaz ve geleneklerine bağlı insanlardır. Sığır yılında doğan erkekler özgür işler tercih ederken, kadınlar evine bağlıdır. Şanslı bir hayat süreceğine inanılan Sığır Yılı insanları, ihtiyarlıklarını da iyi geçirir. Ayrıca hastalıklar görseler de uzun yıllar yaşayacaklarına inanılır.

3. Yıl Pars Yılı (Colbors Cılı)

Pars yılında doğan kişiler çabuk parlayan, dar görüşlü ve düzensiz kişilerdir. Otoriteye karşı baş kaldıran pars yılı doğanları, kanun önünde pek durdurulamayan ateşli insanlardır. Amaçlarına ulaşmak için her şeyi denerler. Bunlar "Ben biliyorum" tavırları sebebiyle genellikle kaybeden insanlar olmuşlardır. Orijinal adıyla Colbors Cılı doğanları, sevgiye önem veren kişilerdir. Eski inanışlara göre (Aslan) Pars yılında doğanlar, yangın, hırsızlık ve öldürmeye karşı efsunludurlar. Pars yılında doğan kişiler gençken oldukça çevik olup, genel olarak yaptıkları işlerden pişmanlık duyarak ömür geçirirler.

4. Yıl Tavşan Yılı (Qoyon Cılı)

Tavşan yılında doğanlar, yetenekli ve merhametli temiz kalpli insanlardır. Hitabet yetenekleri iyi ve güçlü olan tavşan yılı insanları, refah ve huzura oldukça önem verirler. Tavşan yılında doğanlar dostları için her şeyi feda etmeyi göze alırken, ticari zekası bulunan kişilerdir. Genellikle hayatları orta yolda gider ve kavgadan, beladan uzak dururlar. Her işlerinde ölçüp tartmadan işe başlamayan, yufka yürekli kişilerdir.

5. Yıl Balık Yılı (Uluu Yılı)

Balık yılında doğan kişiler, yalansız, iyi kalpli, özgüveni yüksek ve sakin kişilerdir. Genel olarak bu yılda doğanların şanslı olduklarına inanılır. Ancak adını aldığı hayvanın aksine öfkeli kişiler olmuşlardır. Balık yılında doğanların, başka insanlara kötülük etmeyeceği rivayet edilmekte olup, hayatlarında sürekli mükemmel olmaya uğraşırlar. Balık yılı insanları dürüst ve güvenilir kişilerdir. Balık yılının hayatı ilk yıllarda zor geçer, ömürlerinin ortalarında iyi ve kötüler birbirine denk olup (yani eşitlik) ihtiyarlıkları rahat geçmektedir. Balık yılında doğanlar çevreleri tarafından genel olarak sevilen kişilerdir. Buna rağmen balık yılında doğanlar nadir olarak severler. Balık yılında doğan insanların malı çok olur ve ömürleri uzundur.

6. Yıl Yılan Yılı (Cılan Cılı)

Yılan yılında doğanlar, yaptıkları işe dört elle sarılan ve çalışkan kişilerdir. Yılan yılı kadınları oldukça güzel olur. Balık yılına benzer, yılan yılında doğan kişilerin şanslı olduğuna inanılır. Eğer ki yılan yılında doğanlar iyi bir eğitim alırsa, başarılı ve ileri görüşlü kişiler olacaklarına inanılır. Yılan yılı insanları yaptıkları işleri sonuna kadar götürürler ve ismini aldıkları yıl hayvanının özellikleri gibi, genelde başarısız olmaz ve soğukkanlıdır. Bu kişiler genelde cimri olup, borç para vermeyi sevmeyen bir karakterleri bulunmaktadır. Hayatları genellikle zorluklar içerisinde geçen yılan yılı insanları, suç sayılan işleri yapmaktan zevk alıp, toplumda dik kafalı bireyler olarak bilinmektedir. Ayrıca yılan yılında doğanların merhametsiz olduğu söylenmektedir.

7. Yıl At Yılı (Cılkı Cılı)

At yılında doğanlar özgür ruhlu, öğüt dinlemeyen kişilerdir. At yılı insanları kendilerine saygı duyulmasını sağlar. Bu yıl da doğanların oldukça kendini beğenmiş kişiler olduğu söylenmektedir. Ayrıca çıkarlarının olmadığı bir işe kesinlikle bulaşmayan, orijinal adıyla cılkı cılı insanları, işlerini hızlı ve güzel yapmalarıyla dikkat çekerler. Hayatları hareket ve çalışma ile geçen at yılı kişilerinden gündüz doğanları aceleci kişiler olup, gece doğanları ise rahatına ve zevkine düşkün bireylerden oluşmaktadır. At yılı insanları zevk için rahatça para harcayabilen, kendini değerli gören ve seven kişilerdir. Ayrıca at yılı insanları, biraz saf olup kendilerini kandırmanın kolay olduğu söylenmektedir.

8. Yıl Koyun Yılı (QOY Cılı)

Koyun yılında doğanlar, sevgi görmeyi çok seven, kültür ve edebiyata meraklı kişilerdir. Genelde kararsız ve kaderlerinden şikayet eden bireylerdir. Başkalarına yapılan eziyete karşı duyarlı olup, adaletsizliğe karşı çıkarlar. Koyun yılı insanları genelde iyi kalpli ve eli açık kişilerdir. Çoğunun dini inancının kuvvetli olduğu söylenir. Yalnızlığı sevmeyen koyun yılı kişilerinin dürüst olduğu düşünülür. Koyun yılında doğanlar arasında pek tüccar bulunmaz ve ticaret işlerinde genellikle başarılı olmazlar. Ayrıca, bu kişilerin yönetici niteliklerinin de zayıf olduğu ifade edilir.

9. Yıl Maymun Yılı (Maymıl Cılı)

Maymun yılında doğanlar sosyal hayat süren, eğlence düşkünü kişilerdir. Görevlerine düşkün olan maymun yılında doğanlar, zor görevlerde yer almayı isterler. Maymun yılında doğanların hayatlarının ilk döneminin iyi geçtiği, ikinci döneminin huzursuz, ihtiyarlığının ise rahat geçtiği söylenmektedir.
Bu yılda doğan erkekler, ileri görüşlü, kurnaz ve çabuk öfkelenirken, maymun yılı kadınları ise çeviklikleri ile ünlüdür.

10. Yıl Tavuk Yılı (Took Cılı)

Tavuk yılında doğan insanlar gayretli, eli sıkı ve fiziken güçlü kuvvetli kişilerdir. Gönül işlerinde genellikle şanssızdırlar. Karşı cinse tuzak kuran bir yapıları vardır.

Tavuk yılında doğanların hayatları inişli çıkışlı olup, biraz tembel kişiler olarak görülmektedir. Tavuk yılında doğanların merhametsiz olduğu, gerici bir yapıları olduğu, yeni şeyleri zor kabul ettikleri söylenmektedir. Dış görünüşlerine önem veren ve iyi giyinmeye özen gösteren tavuk yılı insanları, kanun ve kurallara uygun hareket ederler. Erkekleri gururlu olup çok fazla cömert değildirler.

Tavuk yılı insanları yetenekli ve akıllı olup, cesaretli ve mert olmaları bu yılda doğanlara özgü bir karakterdir. Oldukça gözü pek insanlardır.

11. Yıl Köpek Yılı (İt Cılı)

Köpek yılında doğan insanlar sezgileri yüksek kişilerdir. Sevgileri gerçek ve temizdir. Kaygılı ve vesveseli kişilerdir. Köpek yılında doğanlar güzel duygulara sahip akılcı insanlardır. Ellerinde olanla yetinmeyi bilen, hırsızlık, kötü işlere ve kavgaya müsaade etmeyen kişilerdir.

Kuvvetli insanlardır. Kendilerine emin ve dostlarına düşkündürler. Köpek yılı insanları adaletsizlik karşısında dik dururlar ve adaletsizlik düzelene kadar rahat etmezler. Dürüstlük uğruna her şeyi yaparlar.

Köpek yılında doğanların liderlik özellikleri yüksektir. Dürüst ve paraya çok önem vermeyen köpek yılında doğanlar, dikbaşlı kişiliklerdir.

12. Yıl Domuz Yılı (Karageyik) (QARA Kiyik Cılı)

Domuz yılında doğanlar, rahat hayatı severler. Bayanları iyi terbiye almış kişilerdir. Aileye önem verirler. Domuz yılında doğan insanların, paraya ihtiyaçları pek kalmaz. Bu yılda doğanların paraları ve iyi işleri her zaman olur.

Meraklı ve çok konuşmayan kişilerdir. Domuz yılında doğanlar bu sebepten oldukça okurlar. Genelde her şeyden haberdardırlar. Ancak domuz yılı insanlarının arkadaş çevreleri pek olmaz. Olursa da oldukça vefalı arkadaşlıklar yaparlar, cesaretli kişilerdir.

Domuz yılında doğanların hayatlarının ilk ve orta dönemi zorluk içerisinde geçer. İhtiyarlıkları ise rahat geçmektedir.

12 Hayvanlı Türk Takvimine Göre Evlilik Seçimi

Fare yılında doğanlarla balık, maymun ve sığır yılında doğanlarla evlenmeleri uyumlu olup, yılan, domuz ve köpek yılında doğanların fare yılında doğanlarla yaptığı evlilikler iyi sonuçlanmamaktadır.

Sığır yılında doğanlarla tavuk ve fare yılında doğanlarla evlenmesi uygun olup, koyun ve köpek yılında doğanlarla yapılan evlilikler uygun görülmemektedir.

Aslan yılında doğanlarla balık ve at yılında doğanların evlenmesi uygun görülmekte olup, yılan, sığır ve maymun yılında doğanlarla yapılan evliliklerinde zor günler yaşayacağı söylenmektedir.

Tavşan yılında doğanlarla domuz, koyun veya köpek yılında doğanlar arasında yapılan evliliklerin iyi geçeceği, balık yılında doğanlarla yapacakları evliliklerin zor geçeceği 12 hayvanlı Türk takvimine göre rivayet edilmektedir.

Balık yılında doğan erkeklerin şanslı olduğu geçer. Bu yılda doğanların yılan, maymun, fare ve tavuk yılında doğanlarla yapacakları evliliklerin iyi geçeceği, balık ya da sığır yılıyla yapacakları evliliklerin ise iyi olmayacağı rivayet edilir.

Yılan yılında doğanlarla sığır veya tavuk yılında doğanlarla yapacakları evliliklerin mutluluk getireceğine inanılır. Maymun yılında doğanlarla evlenmelerinin mutsuzluk getireceğine inanılır.

At yılında doğanların köpek, aslan ve koyun yılında doğanlarla evlenmelerinin mutluluk getireceği, fare yılında doğanlarla evliliklerinden uzak durulması gerektiği rivayet edilir.

Koyun yılında doğanların domuz, at ve tavşan yılında doğanlarla evlilik yaparsa mutlu olacakları, köpek, sıçan ve sığır yılında doğanlarla evlenmelerinin mutluluk getirmeyeceğine inanılır.

Maymun yılında doğanlarla fare ve balık yılında doğanların evlenmeleri tavsiye edilmektedir. Domuz ve yılan yılında doğanlarla yaşamalarının uygun olmayacağı rivayet edilir.

Tavuk yılında doğanların sığır, balık ve yılan yılında doğanlarla mutlu bir evlilik geçireceği, fare, köpek ve tavuk yılında doğanlarla yapılan evliliklerin mutsuzluk getireceğine inanılır.

12 hayvanlı Türk takvimine göre köpek yılında doğanların aslan, tavşan ve at yılında doğanlarla yapacakları evliliğin iyi olacağına, sığır ve tavuk yılında doğanlarla evlenmelerinin mutluluk getirmeyeceğine inanılır.

Domuz yılında doğanların tavşan ve koyun yılında doğanlarla evlenmelerinin uygun olacağına, maymun yılında doğanlarla evlenirlerse mutsuzluk yaşayacaklarına inanılır 12 hayvanlı Türk takvimine göre.

Yukarıda belirtilenler tamamen değişik kaynaklardan derlenmiştir. Tarihi kaynaklarla yıllar içerisinde Türklerde yaşanan gözlemler ve alışkanlıklar neticesinde, fala dayandırılarak yapılan kehanetlerdir. Bu yüzden gerçeği ne kadar yansıttığının kesinliği yoktur. Bir nevi burç fallarına benzeyen 12 hayvanlı Türk takvimi, bu yüzden çoğu kişi tarafından dikkat edilmektedir.

12 Hayvanlı Türk Takvimine Göre Hangi Hayvanım Diye Soracak olursanız

1912, 1924, 1936, 1948, 1960, 1972, 1984, 1996, 2008 ve 2020 yıllarında doğanlar fare yılıdır.

1937, 1949, 1961, 1973, 1985, 1997, 2009 ve 2021 (doğacak) yıllarında doğanlar sığır yılındandır.

1938, 1950, 1962, 1974, 1986, 1998, 2010, 2022 (doğacak) yıllarında doğanlar aslan yılındadır.

1939, 1951, 1963, 1975, 1987, 1999, 2011 ve 2023 (doğacak) yıllarında doğanlar tavşan yılındadır.

1940, 1952, 1964, 1976, 1988, 2000, 2012, 2024 (doğacak) yıllarında doğanlar balık yılındadır.

1941, 1953, 1965, 1977, 1978, 1989, 2001, 2013 ve 2025 (doğacak) yıllarında doğanlar yılan yılındadır.

1942, 1954, 1966, 1978, 1990, 2002, 2014 ve 2026 (doğacak) yıllarında doğanlar at yılındandır.

1943, 1955, 1967, 1979, 1991, 2003, 2015 ve 2027 (doğacak) yıllarında doğanlar koyun yılındandır.

1944, 1956, 1968, 1980, 1992, 2004, 2016 ve 2028 (doğacak) yıllarında doğanlar maymun yılındandır.

1933, 1945, 1957, 1969, 1981, 1993, 2005, 2017 ve 2029 (doğacak) yıllarında doğanlar tavuk yılındandır.

1934, 1946, 1958, 1970, 1980, 1994, 2006, 2018 ve 2030 (doğacak) yıllarında doğanlar köpek yılında olur.

1935, 1947, 1959, 1971, 1983, 1995, 2007, 2019 ve 2031 (doğacak) yıllarında doğanlar domuz yılıdır.

12 Hayvanlı Türk Takvimi Hesaplaması

12 hayvanlı Türk takviminde güneşin Kova burcuna girmesiyle oluşan ilk hilal yılbaşı olarak başlamaktadır.

12 hayvanlı Türk takviminde bir yıl, 354, 355 gün ve bazen de 384 gün sürebilmektedir.

12 hayvanlı Türk takviminde ay süresi, ayın hilal halini takip eden bir süreçtir. İlk hilalin görülmesinin ardından ay içerisinde görülen ertesi ilk hilal ile o ay biter. Bu sebepten 12 hayvanlı Türk takviminde bazı aylar 29 gün, bazı aylar ise 30 gün geçmektedir.

12 hayvanlı Türk takvimi ay isimleri, birinci ay, ikinci ay, üçüncü ay şeklinde gider ve on ikinci ay diyerek son bulur.

12 hayvanlı Türk takvimi ay ve güneş hareketlerine göre hesaplandığından, değişik bölgelerde farklılık gösterebilmektedir.

Görüldüğü gibi 12 hayvanlı Türk takviminde hayvan yılları, 12 sene arayla değişir.

12 hayvanlı Türk takviminde mevsimler ise kış "Ay" olarak, sonbahar "Uluğ Ay", ilkbahar "Oğlak Ay", yaz "Uluğ Oğlak Ay" olarak isimlendirilmiştir.

12 hayvanlı Türk takvimi, eski Türklerde toplumda yaşanan kültürel ve sosyal gelişmeler, bunun sonucunda bağlı olan etkinlikler neticesinde halkta yaşanan gözlemler ile bu süreçte geçen değerlendirmelerin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. 12 hayvanlı Türk takvimi bize halkın içinde bulundukları zamana hükmetme, bilgeliğini ve onu belirleme çabasını göstermektedir.

12 hayvanlı Türk takvimi yüzyıllardan beri süregelen bir gelenektir. Pek çok Orta Asya toplumunda ve Çin'de kullanılmaktadır. 2021 yılının hangi hayvan yılı olduğu sorusunun cevabı sığır yılıdır.

Zaman içerisinde ne yazık ki unutulan 12 hayvanlı Türk takvimi, 1940 yılında Profesör Doktor Osman Turan tarafından yapılan çalışmalar neticesinde tekrar öğrenilmiştir.

Prof. Dr. Osman TURAN

12 hayvanlı Türk takvimini araştıran ve Türklerin takvimi olduğunu ortaya koyan Profesör Doktor Osman Turan olmuştur.

Kendisinin yazmış olduğu 12 hayvanlı Türk takvimi tezi, pek çok ünlü Avrupalı tarihçi tarafından kaynak olarak kullanılmış ve ayrıca Cumhuriyet tarihinin ilk doktora tezi olmuştur.

Osman Turan'ın 12 Hayvanlı Türk Takvimi adlı çalışması, sadece Türkiye'de değil, yurtdışında da büyük etki uyandırmıştır. Birçok müsteşrikin çalışmasına kaynak teşkil etmiş ve Amerika'nın ve dünyanın en büyük kütüphanesi sayılan "Kongre Kütüphanesi"ne "List of Subject Headings" (Konu Başlıkları Listesi) altında "Turkish Calendar" adıyla listeye girerek bir ilk olmayı başarmıştır.