Günümüzde isteyerek ve bilerek bir kişiye ya da devlete ait bir malı zarar verme eylemine verilen isim olan vandalizme kaynak olan kavim Vandallar tarihte nasıl meydana gelmiştir? İşte bu yazımızda tarihte Vandallar olarak bilinen yağmacı kavimin ilginç sürecini sizlerle paylaşıyoruz.

Aslında Herşey Türklerle başladı. Milattan sonra 216 yanında Orta Asya'da Kuzey Hun Devleti yıkıldı. Hunlar yani Türkler 374 yılında Orta Asya'dan kopup Avrupa'nın doğusuna doğru ilerlemeye başladı. Balamir komutasında Hun Türkleri Vizgot devletlerini yıkarak Cermen kavimlerinin Batıya doğru gitmesine sebep oldu.

Vandallar Nasıl Kuruldu

Ardından Vandallar Hunların korkusundan Kuzey İskandinavya ilerlemiş ve yerleşmişlerdi daha sonra 406 yılında güneye Fransa'ya doğru ilerleyerek Frankları yenen Vandallar Galya'ya yerleşti. Galya'dan sonra daha da güneye İspanya'ya 429 yılında ulaşıkları tahmin edilen Vandallar, buradan Kuzey Afrika'ya doğru geçitler. Batı Avrupa'da dağlarda ve şehirde başıbozuk kişileri de toplayarak adeta Barbar bir orduya dönüşmüştü. Vandallar diğer adıyla alanlar Krallığı 435 yılında Kral Gaiserik (Genserik) tarafından birleştirildi ve kuruldu.

Kuzey Afrika o dönem Roma İmparatorluğu'nun elindeydi. Vandallar Tunus, Cezayir ve Fas'ı ele geçirerek doğuya doğru ilerlediler. Roma İmparatorluğu artık Vandalları durduramıyordu. 435 de Roma, Vandal kavmine geniş araziler vererek buralara yerleşmesini sağladı. Ancak Vandallar yağma istiyordu. 439 yılında doğuya tekrar ilerlemeye başladılar ve kuzey Afrika'nın en önemli şehri olan Kartaca Vandallar tarafından fethedildi.

Roma'nın tahıl ve ticaret yoluyla Roma İmparatorluğu'nu besleyen en önemli gelir kaynaklarından bir olan en önemli şehirlerinden Kartaca toprakları yağmacı Vandalların eline geçmişti. Vandallar ilerleyişlerine durmadı ve Sicilya, Korsika Sardinya gibi Roma'nın önemli adalarını Akdeniz'de ele geçirdi.

Vandallar Roma'yı Yağmalıyor

442 yılında Romalılar baktı Vandallardan kurtulamıyor, onlarla tahıl ticaretinin devam etmesi yönünde bir Barış Anlaşması imzaladılar. Ancak bu Barış Antlaşması Akdeniz'de Vandalların baskınlarını durdurmadı. Genserik batı ve Doğu Roma'nın Akdeniz kıyılarını sürekli yağmalıyordu.

453 yılında Hun İmparatoru Atilla ölünce, Roma tüm yönünü kendisini oldukça rahatsız eden Vandallara çevirdi. Roma İmparatorluğu önce diplomasi yoluyla ilerlemek istedi ve imparator 3. Valentinianus kendi kızını, Vandal Kralı Genserik'in oğlu ile evlendirir. Ancak Roma'da iç çekişme ve Entrika hat safhadaydı. Genseric sürekli Roma'yı fethetmenin fırsatını kolluyordu ve aradığı fırsatı buldu. Roma'da Petronius Maximus imparatorluğu ele geçirmek için Kral 3. Valentinianus'u öldürdü ve bunun üzerine 455 yılında imparatoriçe Licina, damadı Genserik'in oğluna bir mektup gönderdi. Kendisini kurtarmak için yalvardı. Durumu fırsat bilen Vandallar imparatoriçe Licinus ve kızlarını Roma'ya gelerek aldılar. Tabi bununla birlikte Roma'ya gelen Vandallar boş durur mu tarihler sonra bile unutulmayacak büyük bir yağmaya giriştiler. Roma'da değerli çoğu şey yağmalayarak Kartaca'ya geri döndüler.

Bazı tarihi kaynaklarda ise Vandalların abartıldığı o dönem Roma'yı aslında yakıp yıkmadıkları papa 1. Leon ile görüşüp Roma'yı harap etmemeleri, sadece değerli eşyaları alıp gitmeleri konusunda anlaştıkları ve Vandalların Aslında Roma binalarına zarar vermeyip değerli eşyaları aldıktan sonra Kartaca'ya geri döndüğü yer almaktadır. Vandalları bu kadar ismini korkunç gösteren aşağıda değinileceği gibi Fransız Devrimi olacaktır.

Artık vandalların yok edilmesi Roma İmparatorluğu için öncelikti ve
Roma İmparatorluğu abluka altına alınmıştı. Roma Vandalları yenmek ve kuzey Afrika'yı Vandallardan temizlemek için deniz üzerinden gemiler yoluyla 2 adet askeri sefer düzelmezse de bunlar başarısız oldu.458 ve 460

Daha sonra tarihte pek çok kaynakta 468 yılında (100000 kişinin katıldığı söylenir) Roma ordusunun Vandallar üzerine sefer düzenledi. Ancak bu da genel hatlarıyla başarısız olmuştur. 470 yılına gelindiğinde Romalılar artık pes etmiş, Vandallara karşı savaş içeren politikaları terk etmişlerdi. 476 yılında Vandal kralı Genserik, Konstantinopolis'le ebedi bir barış yaptı ve 477 yılından itibaren Vandallar kendi paralarını basmaya başladılar

Vandalların kurucusu ve en önemli kralı Genseric 25 Ocak 477 de 88 yaşında hayata gözlerini yumdu. Onun koyduğu taht kanuna göre Kraliyet ailesinde en yaşlı üye tahta çıkıyordu ben kendisinden sonra tahta oğlu Hunerik geçti.

Hunerik Bizans yani Doğu Roma ile ilk etapta iyi ilişkiler gitse de daha sonra İznik Hristiyanlarına 482 yılından sonra zulmetmeye başlamıştır.

Vandallar Tarihten Nasıl Silindi

Hunerik ve ardından gelen Vandal Kralları ile Bizans arasında ilişkiler, çekişmeler devam etti. Sonunda 523 yılında Hilerik tahta çıktı. Hıristiyanlara karşı oldukça hoşgörülü hatta en hoşgörülü Vandal kralıydı. Ancak savaşlara pek ilgi duymuyordu. Savaş konularını kraliyet ailesinin üyelerinden Hoamer'e bıraktı. Ancak Hoamer Berberiler karşısında mağlup oldu ve kuzen Gelimer tahta çıktı. Hilerik ve Hoamer'in kendileri ile birlikte tüm yakınlarının Gelimer hapse attırdı. 533 yılında Hilderik tahtan indirildi ve öldürüldü. Bizans İmparatoru Justinianus ise Hilderik'i Vandal tahtına geri oturtmak istiyordu. Bu yüzden Vangallar üzerine Belisarius komutasında bir Ordu yolladı. Bu Ordu 15 Aralık 533 günü Kartaca çevresinde Tricamarum Savaşı'nda Gelimer ile karşı karşıya geldi ve Belisarius'un ordusu daha sayıda olmasına rağmen Gelimer'i mağlup etti ve Vandal krallığı tarih sahnesinden silindi.

Günümüzde Hangi Devletin Ataları Vandallardır

Vandallar yaklaşık Yüzyıl bir hüküm sürmüşlerdir. Genel olarak İspanya, Fransa ve Kuzey Afrika'daki kavimlerle karıştıklarından sanatları, dilleri ve milliyetlere hakkında günümüze pek bir bilgi kalmamıştır. İlk olarak ağırlığı Cermen kavimlerinden oluşan karışık kavimleri bir altında toplayıp yağma politikası gütmişlerdir. Devlet olarak Vandallar herhangi bir yerleşik ve devlet düzeni kurma eğiliminde olmamıştır. Bizans İmparatorluğu'nun yıktığı son Vandal halkı ise Berberilerin arasına karışıp tarihten silinmiştir.

Bir örneği daha sonra Moğollar da görülebilecek şekilde Vandallar önlerine gelen ne varsa yakıp yıkmış, tarlalara ve bölgedeki hayata oldukça zarar vermişlerdir. Yağmaladıkları topraklarda kadınlara tecavüz ederken, kızları da kaçırıp seks kölesi yapmışlardır. Hakim oldukları dönem o bölgelerde vahşice yağma hareketleri sebebiyle çevre haklara oldukça korku salmışlardır.

Vandalizm Ne Demek Nasıl Ortaya Çıkmıştır

Vandalizm terim olarak bir kişinin ya da topluluğun isteyerek kendi iradesiyle herhangi bir kişiye ya da devlete ait bir mala ya da ürüne zarar vermesidir. Yapılan araştırmalarda erkeklerin vandalizm eğilimine daha çok sahip olduğu ortaya çıkmış, Ayrıca bireysel olarak bu eylemi gerçekleştiren kişiye Vandal denmektedir.

Aslında tarihte vandalizm terimi ilk kez Fransız Devrimi'nde ortaya çıkmıştır. Henry Gregoire isimli bir din adamı, Fransız Cumhuriyet ordusunun o dönem ki davranışlarını vandalizm olarak nitelendirilmiş ve Gregoire Cumhuriyet ordusunu Roma'yı 455 yılında yağma ile oldukça berbat eden Vandallara benzetmiştir.